Na kongresie podsumujemy ostatnie dwa lata intensywnego rozwoju archiwistyki społecznej, przedstawimy dane dotyczące istniejących w Polsce archiwów społecznych, omówimy warunki ich wzmocnienia oraz zaprezentujemy wyzwania stojące przed całym środowiskiem zajmującym się oddolnym dokumentowaniem historii – mówią organizatorzy. Obradom Kongresu towarzyszyć będzie maraton pisania haseł do Wikipedii, będzie też można skorzystać z pomocy ekspertów (m.in. z zakresu prawa autorskiego i prezentowania zbiorów w internecie), a w ramach Pikniku Inicjatyw Pozarządowych na Krakowskim Przedmieściu powstanie Alejka Archiwów Społecznych, na której zaprezentowane zostaną działania archiwów społecznych (AS-ów). Kongres jest imprezą towarzyszącą VIII Ogólnopolskiemu Forum Inicjatyw Pozarządowych.

W Polsce działa już blisko 500 AS-ów. Powstałe z pasji, potrzeby utrwalenia historii, istnieją zazwyczaj przy fundacjach i stowarzyszeniach – organizacjach kombatanckich, towarzystwach miłośników, stowarzyszeniach lokalnych. Gromadzą fotografie, wspomnienia, nagrane relacje, dokumenty życia społecznego, ocalając historię życia codziennego, dzieje lokalne, opowieści zwykłych ludzi. Większość z nich to inicjatywy prowadzone często przez amatorów, wolontariuszy, którzy z czasem stają się profesjonalistami.

Ostatnie dwa lata to czas intensywnego rozwoju archiwistyki społecznej, a sam termin „archiwistyka społeczna” wszedł już na dobre do przestrzeni publicznej. Do znaczącego rozwoju dziedziny przyczyniły się zarówno działania Ośrodka KARTA, jak i uruchomienie konkursu dotacyjnego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych (odbyły się już dwie edycje). Otworzyło to nowy etap współpracy archiwów społecznych z państwem. Warto podkreślić, że jest to pierwszy w Europie dedykowany zbiorom społecznym konkurs dotacyjny. Dzięki niemu można pozyskać środki na opracowanie archiwów będących w rękach organizacji pozarządowych – mówi Artur Jóźwik, dyrektor Ośrodka KARTA.

Na kongresie omówione zostaną perspektywy archiwów społecznych – ich rozwoju i profesjonalizacji. Ewa Kołodziejska z Ośrodka KARTA zaprezentuje webową wersję programu Otwarty System Archiwizacji (OSA) – bezpłatnego narzędzia do opisywania i prezentacji zbiorów. Już wkrótce AS-y będą mogły włączyć się do budowy otwartej, ogólnopolskiej platformy zbiorów archiwalnych. Natomiast zasady i korzyści płynące z zamieszczania swoich zbiorów w Wikipedii przedstawi Krzysztof Machocki ze Stowarzyszenia Wikimedia Polska.

Szczególną uwagę poświęcimy temu, jak organizacje pozarządowe zachowują pamięć o własnych działaniach. To ważne, by nie powtórzyła się historia organizacji działających w okresie II Rzeczpospolitej – brak zabezpieczenia ich zbiorów archiwalnych w tamtym czasie znacznie ogranicza dziś możliwość dotarcia do informacji o ich aktywności – mówi Artur Jóźwik. Zagadnieniu temu będzie poświęcony panel „Pamięć trzeciego sektora” z udziałem m.in. Doroty Zawackiej-Wakarecy, prezes Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek – jednego z najlepiej funkcjonujących AS-ów.

Uczestnicy Kongresu otrzymają przygotowaną przez Ośrodek KARTA publikację „Archiwum organizacji pozarządowej. Poradnik dla NGO”.

Organizatorzy zachęcają wszystkich zainteresowanych utrwalaniem historii do wizyty w DSH w sobotę, 9 września. Wstęp wolny.

Program do pobrania tutaj!

Kongres jest zorganizowany dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.