II Konferencja Naukowa Wielkie rody polsko-litewskie w Tarnobrzegu
Do wzięcia udziału w wydarzeniu zachęcają: Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega, Wydział Humanistyczny i Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Fundacja Kossakowskiego oraz Związek Rodu Tarnowskich i Tarnobrzeskie Towarzystwo Historyczne o/PTH w Tarnobrzegu, a także Polskie Towarzystwo Ziemiańskie.
Konferencja naukowa zostanie poświęcona również rodom polsko-litewskim, tym razem w dobie unii lubelskiej, a także w czasach istnienia „Wspólnego Państwa” oraz w okresie zaborów, kiedy pamięć o nim była wciąż żywa i z szacunkiem kultywowana.
Profesor Władysław Konopczyński o unii realnej zawartej pomiędzy Koroną i Wielkim Księstwem Litewskim pisał:
Nigdy w dziejach odrębne narody nie zawarły trwalszego ślubu przy mniejszym zastosowaniu nacisku. Stało
się wedle życzenia setek tysięcy, z ujmą tylko dla garści uprzywilejowanych i dla ich pychy. Musiano odczuć i w oderwanym Połocku, i w Smoleńsku, i w stolicach wszystkich państw, że tu zaszła nie drobna zmiana administracyjna [...], ale akt wielkiej dziejowej doniosłości.
Akt lubelski stworzył nie tylko jeden organizm państwowy, ale także nadał te same prerogatywy szlachcie litewskiej, a rodzinom kniaziowskim, wywodzącym swe pochodzenie od dynastów, potwierdził ich tytuły. Tym samym powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, istniejąca od 1569 do 1795 roku. Utworzenie jednego organizmu państwowego umożliwiło szybki awans szlachcie litewskiej, zaś polskie elity uzyskały prawo nabywania ziem w Wielkim Księstwie Litewskim, co w XVII wieku było jednym z głównych powodów powstania wielkich fortun magnackich, mających decydujący lub sprawczy wpływ na władzę w państwie.
Ważnym zagadnieniem, na które należy zwrócić uwagę podczas konferencji to analiza procesu dochodzenia do samego aktu lubelskiego, jego geneza, pozytywne i negatywne skutki polsko-litewskiej unii realnej, a także proces nadawania i potwierdzania tytułów szlacheckich. Ważnym zagadnieniem jest także aktualność dziedzictwa polsko-litewskiego, w kontekście procesów integracyjnych we współczesnym świecie oraz legenda (biała i czarna) dzieła 1569 roku.
Organizatorzy zachęcają do wzięcia udziału w II sesji naukowej i zaprezentowania wyników swoich badań związanych z tym, jakże szerokim zagadnieniem. Materiały z konferencji opublikowane zostaną w czasopiśmie punktowanym, wydanym przez organizatorów jako osobny tom.
Konferencja została objęta Honorowym Patronatem Ambasadora Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
