Hymn wart pół miliona
Wyjątkowość sprzedanego 3 grudnia dokumentu polega na tym, że jest on jedną z zaledwie 11 zachowanych kopii pierwszej edycji patriotycznego utworu Francisa Scotta Keya. Jego autorem był Thomas Carr, drukarz z Baltimore, który w czasie przygotowywania do druku popełnił jeden błąd – w tytule zamiast The Star Spangled Banner. A Patriotic Song zapisał The Star Spangled Banner. A Pariotic Song. Jest to cecha świadcząca niezbicie o oryginalności kopii. Anonimowy nabywca tego „trefnego” dokumentu jest jedynym prywatnym właścicielem jego kopii – pozostałych dziesięć znajduje się w posiadaniu państwowych instytucji bądź bibliotek uniwersyteckich.
Sama pieśń powstała w czasie wojny amerykańsko-angielskiej z lat 1812-14, podczas oblężenia fortu McHenry. Ta cytadela broniąca dostępu do portu Baltimore, jednego z większych ówcześnie miast USA, stała się obiektem ostrzału artyleryjskiego angielskich okrętów stacjonujących w zatoce Chesapeake. Na fort w ciągu 25 godzin ciągłego ostrzału wystrzelono 1,5 tys. pocisków (z czego jednak tylko 400 dosięgnęło celu). Dowodzeni przez gen. George’a Armisteada obrońcy wykazali się prawdziwym hartem ducha, ich wytrwałość spowodowała fiasko kampanii brytyjskiej i przyczyniła się w znacznym stopniu do ostatecznego zwycięstwa Amerykanów.
Key, który przybył do Baltimore, by negocjować uwolnienie amerykańskich cywilów pojmanych przez Brytyjczyków, obserwował obronę fortu McHenry z brytyjskiego okrętu, na którym był przetrzymywany. Nad ranem 14 września, zainspirowany widokiem zwycięskiej fortecy i powiewającego nad nią „gwiaździstego sztandaru”, zapisał pierwszy wers: O say can you see, by the dawn's early light. Tekst rozwinięty przez Keya o dalsze cztery strofy i opatrzony muzyką skomponowaną przez Johna Stafforda Smitha w 1775 do pieśni Anacreon is in heaven stał się popularną pieśnią patriotyczną. Od lat 90. XIX w. utwór Keya śpiewany był przy wznoszeniu i opuszczaniu flagi, jednak oficjalnie za hymn narodowy został uznany dopiero 3 marca 1931 roku, na mocy uchwały Kongresu.
Warto również wspomnieć, że flaga, która tak oczarowała Francisa Scotta Keya, istnieje do dzisiaj i jest jednym z najcenniejszych eksponatów National Museum of American History. Flagę wykonała Mary Pickersgill na zamówienia gen. Armisteada, który chciał mieć flagę na tyle dużą, aby Brytyjczycy nie mieli trudności, by dojrzeć ją z daleka. Rzeczywiście, flaga wykonana przez panią Pickersgill imponowała wielkością, miała bowiem wymiary 30 stóp na 42 (to jest mniej więcej 9 na 13 metrów). Między 1998 a 2008 rokiem flaga była poddawana gruntownej renowacji, dziś można ją ponownie podziwiać w muzeum. Póki co, nie słychać, by chciano wystawić ją na aukcji.
Źródła: edition.cnn.com, thehistoryblog.com, americanhistory.si.edu, nps.gov ; Kłosowicz R., Wojna amerykańsko-brytyjska 1812-1814, Wyd. UJ, Kraków 2003.
Zobacz też:
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
Korekta: Agnieszka Kowalska