Historia nie skończy się nigdy. Czytajcie „Kartę”! – Andrzej Stasiuk
W numerze 79 m.in.:
’89 Wolność z wyboru
Jedenastu uczestników przełomu 1989 (m.in. Tomasz Jastrun, Anka Grupińska, Marcin Król, Józef Pinior, Piotr Szwajcer, Krzysztof Skiba) przedstawia swoje dopełniające się wzajemnie doświadczenia z odzyskiwania wolności i podsumowuje sens 1989 roku.
Wielka wojna: Warszawa za carem 1914/15
Opowieść o nastrojach mieszkańców stolicy w pierwszym roku I wojny światowej (wyimki z prasy, dzienników i listów).
Zaleszczyki – najmodniejszy kurort II RP
Barwna fotograficzna opowieść o przedwojennych Zaleszczykach, letniej stolicy Polski, najsławniejszym kurorcie II RP (zdjęcia ze zbiorów Tomasza K. Kozłowskiego).
Łódź pod swastyką
Relacje i wspomnienia Niemców z Łodzi z lat 1939–1945 (w tym fragmenty z prasy nazistowskiej), gdy wprowadzano plan całkowitej germanizacji.
A ponadto:
- Brytyjczyk w Peerelu: zapiski ambasadora
- Norwegia ’44: dziennik rozpaczy
- Kryptonim „Kapitalista” – Urząd Bezpieczeństwa wobec żydowskiego przedsiębiorcy
- Na pomoc bratniej Korei: 1954–55
Kampania wyborcza na prowincji, Fot. Witold Krassowski Wolność z wyboru
By […] zrozumieć, czym jest dzisiejsza Polska i kim jesteśmy my sami, konieczna jest odpowiedź na pytanie: czym był rok 1989. O rekapitulację swojego doświadczenia tamtego momentu i tym samym próbę odpowiedzi na powyższe pytanie zwróciłem się do kilkunastu osób. [...] Zebrane świadectwa stanowią odpowiedź wykraczającą poza czysto osobiste wspomnienie i chwytają podstawową kategorię: zmiany dotykającej całego polskiego społeczeństwa.
Ze wstępu Łukasza Bertrama
Warszawa 1915, niemiecka piechota na Krakowskim Przedmieściu Fot. Ośrodek KARTA Warszawa za carem
WACŁAW JĘDRZEJEWICZ podoficer „Strzelca”
Warszawa przeżywała wówczas okres szału wojennego: nienawiść do Niemców związała się w jedną całość z uwielbieniem do Rosji, personifikowanej przez armię rosyjską. Wrogie manifestacje 31 lipca przed konsulatami austriackim i niemieckim łączyły się z akcją wyrażania sympatii dla Rosji i wiary w jej zwycięstwo. Rozróżniano tylko dwie strony konfliktu: Rosja i Niemcy. Sprawę Polski polecano opiece boskiej.
Lipiec/sierpień 1914
Okładka folderu „Wczasy nad Dniestrem”, 1939, z kolekcji Tomasza K. Kozłowskiego Riwiera Zaleszczyki
Pobyt w Zaleszczykach okazał się istnym wprost cudem. Cały czas letnia pogoda, upały, błogie powietrze, moc winogron i przepysznych owoców wszelkiego rodzaju – po prostu raj ziemski, zalany słońcem. Plażowaliśmy po cztery godziny dziennie, a ja co dzień prawie kąpałam się w Dniestrze. Wróciliśmy […] pełni radości, że jest w Polsce taki zakątek – notowała w dzienniku 26 września 1937 Maria Dąbrowska.
Adolf-Hitler-Strasse (ul. Piotrkowska). Fot. Muzeum Miasta Łodzi Łódź pod swastyką
EDUARD ZIEGLER lekarz
Miasto zostało włączone do Wielkiej Rzeszy Niemieckiej. W jak najkrótszym czasie wszystko miało zostać zniemczone. Stare nazwy ulic, żydowskie i polskie szyldy zniknęły. Teraz nazywały się wyłącznie Adolf-Hitler-, Hermann-Göring-, Schlageter-, Horst-Wessel-Strasse, Deutschlandplatz, Buschlinie. […] Wszystko w mieście zostało zmienione, zamalowane, zamazane. Nigdy malarze nie byli tak zapracowani, jak wówczas.
Gry dyplomatyczne
Zapiski sir Johna Nicholasa Hendersona, brytyjskiego ambasadora w Warszawie z lat 1969–72.
SIR JOHN NICHOLAS HENDERSON
Przekonany komunista, jakim był Gierek, nasiąknął tymi ideałami podczas ciężkiej pracy w kopalniach północnej Francji i nie zamierzał ich porzucić. Miałem okazję zamienić z nim kilka zdań – było to w czasie przerwy meczu piłkarskiego w Katowicach – i kiedy powiedziałem, że musi się czuć zmęczony z powodu rozmiaru zadań i presji, jakiej jest poddawany, odpowiedział sucho, iż „komuniści nigdy nie są zmęczeni”.
