Halsztackie cmentarzyska kultury łużyckiej na Śląsku - wystawa w Muzeum w Gliwicach
Wernisaż w Muzeum w Gliwicach (fot. J. Janowska, mat. Muzeum w Gliwicach) Nekropolia w Świbiu odkryta została przypadkowo w latach 30. XX w. na niewielkiej piaszczystej wydmie znajdującej na północ od zabudowań wsi. Długoletnie prace doprowadziły do odsłonięcia rozległego cmentarza o wielkości około 1 ha i wyróżnienia 576 grobów, głównie szkieletowych, w mniejszości ciałopalnych (jamowych i popielnicowych). Skala materiałów pozyskanych w ramach prowadzonych w Świbiu wykopalisk, a także ich różnorodność, czyni to stanowisko bardzo ważnym dla badań nad kulturą łużycką na Górnym Śląsku.
W trakcie wykopalisk natrafiono na znaczną liczbę zachowanych ozdób, odkryto także kilkanaście zabytków rzadkich w inwentarzach tej grupy, jak pokrywki, naczynka piętrowe, ceramika malowana, grzechotka czy diademy wykonane z ołowianych krążków. Cechą wyróżniającą nekropolię w Świbiu jest także występowanie różnorodnego asortymentu narzędzi żelaznych oraz przedmiotów ekskluzywnych, często importowanych, jak unikatowa kolia z paciorków szklanych z pojedynczym dużym paciorkiem gwiaździstym, brązowa zapinka harfowata, paciorki bursztynowe oraz płaskie siekierki żelazne.
Na cmentarzysku odkryto również ślady czynności związanych z rytuałem pogrzebowym - jak pozostałości po niewielkich ogniskach, kości zwierzęce oraz fragmenty celowo rozbitych naczyń znajdujących się w warstwach bruku nad jamą grobową, które interpretuje się jako praktyki związane ze stypami. Wystawa w Willi Caro pozwoli zapoznać się z wynikami prowadzonych w obrębie nekropolii w Świbiu badań i charakterystyką stanowiska. Przybliżone zostaną również metody badawcze stosowane przy opracowywaniu tego typu stanowisk oraz wykonane dotychczas analizy specjalistyczne (np. szczątków roślinnych czy tekstyliów). W ramach ekspozycji Zaprezentowane zostaną na niej nie tylko odkryte podczas wykopalisk zabytki, ale też plany, rysunki, fotografie.
Prezentowane w ramach gliwickiej ekspozycji zabytki i materiały ilustracyjne pochodzą ze zbiorów własnych, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Muzeum w Częstochowie i Instytutu Archeologii i Etnologii PAN we Wrocławiu. Kuratorem wystawy jest Monika Michnik, kierownik Działu Archeologii Muzeum w Gliwicach. Wystawa będzie dostępna dla publiczności od 14 grudnia 2019 r. do 12 kwietnia 2020 r.
Zabytki, które wzbogaciły zbiory Działu Archeologii podczas trzydziestoletnich badań cmentarzyska kultury łużyckiej w Świbiu, stanowią jedną z najważniejszych i najbardziej unikatowych kolekcji Muzeum w Gliwicach. Wystawa „Halsztackie cmentarzyska kultury łużyckiej na Śląsku” obok opracowywanej przez Monikę Michnik, kierowniczkę naszego działu archeologii, monografii stanowi próbę podsumowania wieloletnich prac archeologicznych i naukowych, które rozpoczęły się na terenie Świbia i ziemi Gliwickiej jeszcze w okresie przedwojennym – mówi dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk.
Ekspozycja podkreśla znaczenie cmentarzysk dla kultury powszechnej, dla wiedzy o przeszłości. Badanie nekropolii bardzo często umożliwia bowiem dotarcie do jedynych materialnych świadectw ocalałych po dawnych kulturach, odsłonięcie tego co było w nich najważniejsze, choć najbardziej ulotne – duchowości, wierzeń, rytuałów.
