Grzegorz Mika, Patryk Pleskot – „Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski” – recenzja i ocena
Grzegorz Mika, Patryk Pleskot – „Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski” – recenzja i ocena
Grzegorz Mika jest architektem, varsavianistą, autorem i współautorem książek dotyczących warszawskiej architektury oraz strony „Warszawski modernizm 1905-1939” na Facebooku. Patryk Pleskot, historyk związany z Instytutem Pamięci Narodowej, znany jest szerszemu gronu miłośników dziejów najnowszych jako autor książek poświęconych głównie historii PRL. Razem postanowili przedstawić czytelnikom dzieje jednego z najsłynniejszych adresów w Warszawie: Szucha 25.
Odrodzona Rzeczypospolita borykała się z wieloma problemami. Oprócz tak ważkich jak ustabilizowanie granic czy przekształcenie ziem należących do tej pory do trzech mocarstw w jeden organizm państwowy, dochodziły również te bardziej prozaiczne. Do tych ostatnich należały problemy lokalowe. W Warszawie nie było zbyt wielu budynków, które byłyby wstanie pomieścić administrację całego państwa. Koniecznym było rozpisanie konkursów na plan ogólnej zabudowy Warszawy, jak i budowy bądź przebudowy gmachów poszczególnych ministerstw czy Sejmu. Pierwszym z wzniesionych od podstaw budynków ministerialnych w II Rzeczypospolitej było Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, które ulokowało się przy alei Szucha 25. Nowopowstały gmach był bardzo nowoczesny, a jego wnętrza utrzymano w stylu polskiego art deco.
Recenzowana pozycja nie ogranicza się wyłącznie do samego opisu budynku oraz jego założeń architektonicznych czy wyposażenia. Autorzy w wyczerpujący sposób przybliżają budowę dzielnicy rządowej w Warszawie, założenia urbanistyczne oraz umieszczane tam urzędy. Osobną częścią opracowania są dzieje Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w okresie okupacji oraz założeniom niemieckiej dzielnicy policyjnej. Przybliżono również postacie architektów oraz inne zrealizowane przez nich projekty, przez co opowieść o budynku staje się bardziej przystępna.
Wywód architektoniczno-historyczny został znakomicie zilustrowany poprzez reprodukcję planów, projektów, makiet oraz zdjęć (archiwalnych i ukazujących współczesne wnętrza). Dzięki temu czytelnik może poznać nie tylko dzieje budynku ale również kontekst jego funkcjonowania zarówno w II Rzeczypospolitej, jak i w czasie okupacji. Co ciekawe dziejowe zawirowania gmach przetrwał w stanie nieomal nie zmienionym. Roztoczono nad nim bardzo dobrą opiekę konserwatorską, dzięki czemu również dzisiaj można podziwiać piękne detale i wyposażenia w stylu art deco. Warto również wspomnieć o zachowaniu części pomieszczeń przekształconych przez Niemców w cele czy pokoje przesłuchań. Oprócz Ministerstwa mieści się w budynku Muzeum Walki i Męczeństwa 1939-1945. Wśród zamieszczonych zdjęć z wystawy muzealnej szczególne wrażenie robią napisy na ścianach wykonane przez przetrzymywane tam osoby.
Niewątpliwie publikacja przyczyni się do pełniejszego obrazu pierwszego ministerstwa wolnej Polski. Autorom udało się oddać wszystkie walory budynków oraz zachowanego wystroju. Zdecydowanie warto się zapoznać.
