Giecz piastowską stolicą?
Giecz jest dzisiaj zamieszkaną przez ok. 140 osób wsią w powiecie średzkim, w gminie Dominowo. Tysiąc lat temu był jednym z głównych grodów wielkopolskich, który według kroniki Galla Anonima dostarczać miał Bolesławowi Chrobremu 300 pancernych (jeźdźców) i 2000 tarczowników (piechoty). Zadaniem grodu była najprawdopodobniej obrona stolicy państwa Gniezna od ataku z południa. W 1038 roku, kiedy to monarchię wczesnopiastowską dławił kryzys wewnętrzny po śmierci Mieszka II, gród został zdobyty i zniszczony przez wojska czeskie księcia Brzetysława, a ludność uprowadzono do Czech. W czasach Kazimierza Odnowiciela gród odbudowano i ustanowiono siedzibą kasztelana, jednak wraz z rozwojem nowych ośrodków miejskich chylił się ku upadkowi. Opuszczono go na przełomie XIII i XIV wieku, a osada zachowywała znaczenie tylko z racji istnienia w niej kościoła parafialnego.
Na podparcie swojej tezy archeolodzy przywołują dwa główne argumenty. Po pierwsze, gród miałby powstać w latach 60-tych IX wieku, czyli 80 lat przez powstaniem Gniezna, legendarnej pierwszej stolicy państwa. Po drugie, gród ten nie został spalony w pierwszych dekadach X wieku, kiedy to Piastowie (przede wszystkim ojciec Mieszka I, legendarny jeszcze po części Siemomysł) podporządkowywali sobie wielkopolskie plemiona, niszcząc ich siedziby. Więcej – gród w Gieczu został wtedy rozbudowany. Jeszcze inne poszlaki świadczą o tym, że Piastowie przykładali wiele uwagi do swojej hipotetycznej siedziby rodowej – na terenie grodu odnaleziono dużą liczbę uzbrojenia, a w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego na terenie grodu rozpoczęło budowę palatium książęcego, powstał tam wtedy także romański kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela z unikatową kryptą relikwiarzową. Sam gród położony jest też na szlaku handlowym łączącym Zachód ze Wschodem i Bałtyk z Morzem Śródziemnym.
Prace archeologiczne w Gieczu prowadzone są od 1949 roku. Ich inicjatorem i pierwszym kierownikiem był Bogdan Kostrzewski. Dzięki jego staraniom w 1963 roku na terenie stanowiska utworzono rezerwat archeologiczny. Pierwsze badania archeologiczne zakończono w 1966 roku, wznowiono je w 1993 roku. Datowanie, w wyniku którego ustalono że gród powstał ok. roku 860, przeprowadzono metodą dendrochronologiczną – datę ścięcia drzewa wykorzystanego przy budowie grodu ustalono z przekroju jego pnia.
Część specjalistów, m.in. profesor Tomasz Jasiński (mediewista z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu) oraz prof. Andrzej Buko (dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie) określają, że jest to niezwykle ważne odkrycie. Inni, jak prof. Zofia Kurnatowska wskazują, że już jakiś czas temu wskazywano na taką rolę grodu w Gieczu.
Więcej informacji:
