Generał Emil Fieldorf „Nil”. Żołnierz niezłomny
Ekspozycja przygotowana została z okazji przypadającej w tym roku 130. rocznicy urodzin generała (przyszedł na świat 20 marca 1895 r. w Krakowie). Wystawa prowadzi zwiedzających przez najważniejsze momenty życiowych losów bohatera: od dzieciństwa w Krakowie, przez służbę wojskową w legionach i w II RP, konspiracyjną działalność w czasie okupacji, aż po tragiczną śmierć w czasach komunizmu.
Pierwsza część ekspozycji przybliża prywatne życie generała, koncentrując się na jego dzieciństwie i młodości. Część druga poświęcona została wojskowemu życiorysowi Emila Fieldorfa: służbie w Legionach, armii II Rzeczypospolitej oraz w konspiracji. Ostatnia część opowiada o losach generała w komunistycznej rzeczywistości lat 1945–1953, przede wszystkim o jego aresztowaniu przez UB, procesie i wyroku śmierci.
Na ekspozycji zobaczyć będzie można przedmioty osobiste należące do Emila Fieldorfa, m.in. szachy, młynek do kawy, różaniec i krzyż, jego odznaczenia otrzymane za życia i po śmierci, listy do żony pisane z więzienia oraz rzadko publikowane fotografie z okresu legionowego.
Urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. Patriotyczna atmosfera środowiska, w którym dorastał, zaprowadziła nastoletniego Fieldorfa do paramilitarnych oddziałów strzeleckich. W sierpniu 1914 r. został żołnierzem I Brygady Legionów Polskich, brał udział w blisko 30 bitwach i potyczkach.
Jako oficer Wojska Polskiego uczestniczył w latach 1919-1920 w wojnie z Rosją Sowiecką oraz bronił Polski w trakcie wojny obronnej 1939 r.
W lipcu 1940 r. został pierwszym emisariuszem Naczelnego Wodza i rządu RP na uchodźstwie. Podróż z Wielkiej Brytanii do okupowanego kraju trwała niemal dwa miesiące. Z przelotem samolotem nad Egiptem wiąże się jego konspiracyjny pseudonim "Nil", który obrał w styczniu 1943 r., gdy został komendantem Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej AK.
W 1944 r. tworzył struktury organizacji "NIE" przeznaczonej do walki o niepodległość po wejściu na polskie tereny Armii Czerwonej. We wrześniu 1944 r. został awansowany na stopień generała brygady, w listopadzie mianowany zastępcą komendanta głównego AK.
W marcu 1945 r. przypadkowo aresztowany przez NKWD pod konspiracyjnym nazwiskiem jako Walenty Gdanicki, nierozpoznany został wywieziony do łagrów w ZSRS.
Wrócił do Polski jesienią 1947 r. i zamieszkał w Łodzi. Ujawnił się, był inwigilowany, ponownie aresztowany w listopadzie 1950 r. Odmówił wszelkiej współpracy z komunistyczną władzą, zachował niezłomną postawę podczas śledztwa.
Oskarżony na podstawie fałszywych dowodów, w kwietniu 1952 r. został skazany na karę śmierci. Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 r. w więzieniu mokotowskim. Miejsca pochówku do dziś nie udało się odnaleźć. Symboliczny grób gen. "Nila" znajduje się w kwaterze "Ł" Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.
