Finał czas zacząć

Finał VII Turnieju Historycznego rozpocznie się 2 grudnia wieczorem i będzie trwać przez 2 tygodnie, do 23:59 16 grudnia. Do 1 grudnia włącznie każda z osób zakwalifikowanych do finału jest zobowiązana:

1. Przysłać na adres [email protected]">[email protected]">[email protected] wiadomość z adresu mailowego, który podała przy rejestracji w pierwszym etapie. W wiadomości tej należy podać nazwę konta na forum. Osoby nie posiadające konta na forum są zobowiązane je wcześniej utworzyć. 2. Spośród czterech niżej podanych tematów wybrać jeden i zdecydować, czy chce bronić, czy atakować określoną tezę. Decyzję należy wpisać na forum we właściwym temacie. - raz podjętej decyzji nie można później zmienić. 3. Na adres "[email protected]":mailto:[email protected] nadesłać swój pierwszy głos w dyskusji. Powinien on zawierać najważniejsze tezy swojego stanowiska wraz z ich uzasadnieniem. Wszystkie nadesłane głosy zostaną opublikowane w odpowiednich dyskusjach (w kolejności nadesłania) w momencie rozpoczęcia dyskusji finałowej - do tego czasu pozostaną nieujawnione. Wypowiedź powinna mieścić się w długości 4000 znaków wraz ze spacjami - za przekroczenie tej wielkości będą przydzielane punkty karne.

Finał będzie mieć formę luźnej dyskusji. Mogą w niej uczestniczyć wyłącznie finaliści. Każdy finalista może brać udział wyłącznie w dyskusji nad jednym, wybranym przez siebie tematem. Wszyscy użytkownicy forum będą mieć możliwość czytać trwające dyskusje. Członkowie Komisji Konkursowej będą dodatkowo mogli zadawać pytania pomocnicze uczestnikom finału.

Po zakończeniu dyskusji komisja drogą głosowania oceni poszczególnych uczestników finału. Brane pod uwagę będą zarówno pierwsza wypowiedź, jak i późniejsze wypowiedzi uczestnika. Do kryteriów oceny zaliczać będą się przede wszystkim:

1. podstawa merytoryczna wypowiedzi, szerokość wiedzy uczestnika
2. poprawność merytoryczna wypowiedzi
3. jasność i zrozumiałość wywodu
4. umiejętność prowadzenia samodzielnej analizy tematu
5. nowatorstwo podejścia
6. umiejętność odpierania argumentów strony przeciwnej
7. kultura i poziom językowy wypowiedzi

Każdy członek komisji będzie mógł przyznać każdemu finaliście od 0 do 10 punktów. Na podstawie łącznej liczby punktów będzie układana lista rankingowa.

Tematy finału

• 1. "Próba nowej systematyki..." - czym jest źródło historyczne?
• Cała nauka historyczna opiera się na źródłach. Czym jednak jest owo źródło? Historycy od dawna próbują odpowiedzieć na to pytanie, proponując rozmaite definicje i próby podziału źródła historycznego. Powojenną dyskusję na ten temat zainicjował na gruncie polskiej historiografii Gerard Labuda w artykule "Próba nowej systematyki i nowej interpretacji źródeł historycznych". Od tego czasu wielu badaczy (z Jerzym Topolskim w "Metodologii historii" na czele) podjęło próbę dokonania własnego podziału źródeł historycznych, proponując wiele różnych definicji samego źródła. Czy zatem artykuł Gerarda Labudy wytrzymał próbę czasu i krytyki? Czy jego podział najlepiej z zaproponowanych odpowiada codziennej praktyce badawczej historyków? Czy źródła historyczne rzeczywiście "odbijają" minioną rzeczywistość? Czy wszystkie pozostałości psychofizyczne i społeczne są źródłami historycznymi, czy też stają się nimi dopiero, gdy je poddamy obserwacji z punktu widzenia historycznego (W. Moszczeńska)? Czy definicja G. Labudy potrzebuje uzupełnienia o źródła przyrodnicze? Uczestnik dyskusji może zdecydować się bronić lub atakować definicję źródła autorstwa Gerarda Labudy.
• Literatura:

1. K. Chodynicki, Tradycja jako źródło historyczne, [w:] Studia staropolskie. Księga ku czci Aleksandra Brucknera, Kraków 1928.
2. J. Giedymin, Semantyczne problemy klasyfikacji źródeł historycznych. W związku z artykułem Gerarda Labudy..., "Studia Źródłoznawcze", t. III (1958).
3. M. Handelsman, Historyka, wyd. II, Warszawa 1928, s. 23
4. K. Kersten, Historyk twórcą źródeł, "Kwartalnik Historyczny", nr 2 (1971).
5. Z. Kościałkowski, Historyka. Wstęp do studiów historycznych, Londyn 1951
6. G. Labuda, Próba nowej systematyki i nowej interpretacji źródeł historycznych, "Studia Źródłoznawcze", t. I (1957).
7. J. Matuszewski, O próbie nowej systematyki źródeł historycznych, "Studia Metodologiczne", nr 4 (1968).
8. B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1978.
9. W. Moszczeńska, Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1960.
10. Tejże, Metodologii historii zarys krytyczny, Warszawa 1968.
11. J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, Toruń 1963.
12. Tegoż, Wprowadzenie do badań historycznych, Poznań 1993.
13. A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Łódź 1978.
14. J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984.
15. Tegoż, Rozważania o teorii źródeł historycznych, [w:] W kręgu historiografii i polityki, Łódź 1997.
16. Tegoż, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998.
17. Z. Wojtkowiak, Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo. Źródła narracyjne, część 1, Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2003.

• 2. Jakie średniowiecze? Periodyzacja stosowana, czyli problem istnienia epoki między starożytnością a nowożytnością.
• Czy termin "średniowiecze" ma wartość we współczesnej nauce historycznej, czy też jest przeżytkiem przeszłości i błędnej interpretacji? Czy należy, wzorem XVII-wiecznych historyków, wydzielać odrębną opokę przejścia, między starożytnością a nowożytnością? Czy taka epoka realnie istniała i wyraźnie odróżniała się od epoki poprzedniej i kolejnej? Czy też jest to sztuczny podział, a właściwsza byłaby jedna z koncepcji modernistycznych, punktu przejścia upatrujących między epoką przedprzemysłową i przemysłową? Finalista może zdecydować się bronić przydatności obecnego rozumienia terminu średniowiecza lub stanąć po stronie teorii modernistycznych.
• Literatura:

1. Kształtowanie średniowiecza, red. M. Salamon, Warszawa 2005.
2. Późne średniowiecze, red. K. Baczkowski, Warszawa 2005.
3. M. Bloch, Pochwała historii czyli o zawodzie historyka, Warszawa 1960.
4. F. Braudel, Gramatyka cywilizacji, Warszawa 2006.
5. V. Fumagalli, Świt średniowiecza, Gdańsk 2003.
6. A.F. Grabski, Dzieje historiografii, Poznań 2003.
7. J. Kłoczowski, Młodsza Europa, Warszawa 2003
8. W. Kula, Miary i Ludzie, Warszawa 2002.
9. J. Le Goff, O długie średniowiecze [w:] Świat średniowiecznej wyobraźni, Warszawa 1997, s. 25–32.
10. J. Le Goff, The birth of Europe, Blackwell Publishing 2005.
11. W. Seńko, Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Kęty 2001.
12. J. Topolski, Świat bez historii, Warszawa 1972.
13. G.J. Whitrow, Czas w dziejach, Warszawa 2004.

• 3. Snopek na polskim tronie – srebrny wiek, czy czas straconych szans? Rządy dynastii Wazów w Rzeczypospolitej w latach 1587-1668.
• Pod koniec XVI wieku, na polski tron wybrany został, spokrewniony z Jagiellonami, Zygmunt Waza. Z jego rządami wiązano wiele nadziei. Do dziś jednak historycy spierają się o jego faktyczne zasługi oraz wyliczają bilans klęsk. Polska szlachta jednakże na dwóch kolejnych elekcjach dokonywała elekcji synów Zygmunta – Władysława i Jana Kazimierza – wyrażając tym samym chęć aby dynastia Wazów kontynuowała rządy w Polsce. Okres rządów Wazów to zarówno wielkie zwycięstwa militarne jak i spektakularne klęski, to rozwój wielkich fortun magnackich, ale i upadek kultury politycznej. To szczyt rozwoju terytorialnego, ale i klęska Potopu. Jak ocenić więc okres władzy Wazów na tronie polskim. Czy ponoszą oni i w jakim stopniu odpowiedzialność za losy państwa. Czy klęski były efektem ich nieudolnych rządów czy krnąbrnej i przekupnej opozycji szkodzącej racją państwa?
• Literatura:

1. Czapliński W., Władysław IV i jego czasy, Warszawa 1972.
2. Dzięgielewski J, Izba poselska w systemie władzy Rzeczpospolitej w czasach Władysława IV, Warszawa 1992.
3. Grzybowski S., Jan Zamoyski, Warszawa 1994.
4. Hołdys S., Praktyka parlamentarna za panowania Władysława IV Wazy, Wrocław 1991.
5. Kempa T., Mikołaj Krzysztof Sierotka (1549-1616). Wojewoda wileński, Warszawa 2000.
6. Kersten A., Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji, Warszawa 1988.
7. Kłoczewski W., Abdykacja Jana Kazimierza, Lublin 1993.
8. Maciszewski J., Sejm 1607 a załamanie się planów reformy państwa, [w:] O naprawę Rzeczpospolitej XVII-XVIII wiek, Warszawa 1965.
9. Ochmann S., Sejmy z lat 1661-1662, Wrocław 1977.
10. Pietrzak J., W przygaszonym blasku wiktorii chocimskiej. Sejm w 1623, Wrocław 1987.
11. Płaza S., Rokosz Lubomirskiego, Kraków 1994.
12. Sucheni-Grabowska A., Walka o wymiar i przeznaczenie kwarty w końcu XVI i na początku XVII wieku, „Przegląd Historyczny”, t. 56, 1965, z.1.
13. Urbaniak W., Zamoyszczycy bez Zamoyskiego. Studium dekompozycji ugrupowania politycznego, Warszawa 1995.
14. Wisner H, Rok 1655 na Litwie: pertraktacje ze Szwecją i kwestia wyznaniowa, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 26, 1981.
15. Wisner H., Władysław IV Waza, Wrocław 1995.
16. Wisner H., Zygmunt III Waza, Wrocław 1991.

• 4. Naddniestrzanie czy mieszanka narodów? Czy istnieje odrębna narodowość naddniestrzańska?
• Podstawą każdego nacjonalizmu jest świadomość historyczna. Władze Naddniestrza uważają, że region ten zawsze stanowił odrębny twór, a na przestrzeni wieków wykształcił się osobny naród naddniestrzański. Czy rzeczywiście Naddniestrzan można nazwać narodem? A może raczej są sztuczną mieszanką Mołdawian, Ukraińców, Rosjan i innych narodów?
• Literatura:

1. Ethnicity and power in the contemporary world, red. K. Rupesinghe and V. A. Tishkov, The United Nations University, 1996 (wersja internetowa; dostęp 30 sierpnia 2008).
2. Pridnestrovie.net – oficjalna strona internetowa Republiki Naddniestrza (zawiera "oficjalne" materiały poświęcone historii regionu; dostęp 30 sierpnia 2008).
3. Regional Peacekeepers: The Paradox of Russian Peacekeeping, red. J. Mackinlay, P. Cross, United Nations University Press, 2003.
4. Trans-Dniester Votes to Break With Moldova, Join Russian Federation [w:] VOA News, 17 września 2006 (dostęp 30 sierpnia 2008 r.).
5. A. Applebaum, Between East and West: Across the Borderlands of Europe, Pantheon Books 1994.
6. J. Boonstra, Moldova, Transnistria and European Democracy Policies, “FRIDE Comments”, 2/2007 (dostęp 30 sierpnia 2008 r.).
7. Ch. U. Clark, Bessarabia: Russia and Roumania on the Black Sea, New York 1987 (wydanie internetowe; dostęp 30 sierpnia 2008).
8. Viorel Dolha, Totul Despre Transnistria [w:] ro.altermedia.info (angielskie tłumaczenie, dostęp 30 sierpnia 2008).
9. R. Humphries, Transnistria: relic of a bygone era, “The Japan Times”, 8.10.2001 (dostęp 30 sierpnia 2008).
10. Ch. King, The Moldovans: Romania, Russia, and the Politics of Culture, Hoover Institution Press, Stanford 2000.
11. J. Maksymiuk, Moldova: Transdniester Conflict Was Long In The Making, „Radio Free Europe/Radio Liberty”, 15.09.2006 (dostęp 30 sierpnia 2008).
12. A. Mungiu-Pippidi, I. Krastev, Nationalism After Communism: Lessons Learned, Central European University Press 2004.
13. A. Nowak, Od Imperium do Imperium, Kraków 2004.
14. V. Rouvinski, The policy of ethnic enclosure: a study of the role of language in ethnic rivalries in the Caucasus, Institute for Peace Science, Hiroshima University, Hirosima 2007, s. 11-32 (dostęp 21 listopada 2008).
15. K. Strachota, Konflikty zbrojne na obszarze postradzieckim. Stan obecny. Perspektywy uregulowania. Konsekwencje, „Prace Ośrodka Studiów Wschodnich”, 9/2003 (dostęp 30 sierpnia 2008 r.).
16. J. Wróbel, Naddniestrze, „Prace Ośrodka Studiów Wschodnich”, 9/2003 (dostęp 30 sierpnia 2008 r.).