Kartki z historii Niemiec: Felix Mendelssohn, Jan Sebastian Bach i „Pasja według św. Mateusza”
Felix Mendelssohn – Czy Mozart został zamordowany?
Felix Mendelssohn-Bartholdy Już w wieku dwudziestu lat Felix Mendelssohn dyrygował „Pasją według św. Mateusza” Jana Sebastiana Bacha. Dzieła wielkiego mistrza usłyszał po raz pierwszy podczas piątku muzycznego Zeltera. W 1799 roku opublikowano w Londynie jeden komplet sonat Bacha na organy, zaś na początku XIX wieku Samuel Wesley zaczął wydawać resztę sonat, a także opublikował czterdzieści osiem fug i preludiów. W owych czasach panował swoisty zachwyt twórczością Bacha. Sam Goethe stwierdził, że „słuchając muzyki Bacha czujemy się, jakbyśmy znaleźli się w czasie, gdy Bóg stwarzał świat”.
Mimo popularności Bacha, jego utwory były trudne do osiągnięcia, a nieliczni posiadacze jego manuskryptów niechętnie się nimi dzielili. „Pasja wg św. Mateusza”, którą miał poprowadzić Mendelssohn, nie była wykonywana od prawie stu lat. Wraz z Devrientem zwrócił się do Zeltera z prośbą o udostępnienie im sali Królewskiej Akademii Śpiewu. Zelter był bardzo sceptyczny – uznał, że wykonanie „Pasji” jest niemożliwe i że lepszym niż oni nie udawały się podobne przedsięwzięcia.
Mendelssohn okazał się być nieugięty i zdecydował się wykorzystać do swojego planu dużą orkiestrę, a także chór składający się z czterystu głosów. Skrócił partyturę rezygnując z dwudziestu dwóch numerów. Zadbał o takie efekty dźwiękowe, jak imitacja odgłosu grzmotu podczas rozdarcia na dwie części zasłony świątyni.
Koncert miał odbyć się w Berlinie 11 marca 1829 r. Gdy zbliżał się termin wydarzenia, w kulturalnych kręgach Berlina panowała coraz większa euforia. Na premierę przybył sam król. Po tygodniu odbyło się drugie wykonanie widowiska. Odnowiona „Pasja wg św. Mateusza” mogła liczyć na bardzo przychylny odbiór publiczności. Dzięki temu twórczość Jana Sebastiana Bacha została ożywiona.
Źródło: J. Stanley, Muzyka klasyczna. Wielcy kompozytorzy i ich arcydzieła, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2006; M. Steen, Wielcy kompozytorzy i ich czasy, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2009.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
