„Eugenika — walka ze zwyrodnieniem rasy”
Od 4 kwietnia w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego można oglądać wystawę dotyczącą polskiej i europejskiej eugeniki. Po raz pierwszy w Polsce zaprezentowano materiały dotyczące naukowego rasizmu. Multimedialna wystawa zawiera około 200 zdjęć, kilkaset dokumentów archiwalnych, kilkadziesiąt plakatów i eksponatów oraz filmy dokumentalne i fabularne. Jednym z ciekawszych eksponatów są oryginalne przyrządy antropologiczne i karty pomiarowe z badań rasowo – antropologicznych z lat międzywojennych. Materiały prezentowane na wystawie pochodzą z prywatnych kolekcji, oraz z amerykańskiego Holocaust Memorial Museum.
Ekspozycje podzielono na 7 części:
- Geneza eugeniki: postęp i degeneracja
- Działalność eugeników w latach międzywojennych
- Eugenika i ruch na rzecz kontroli urodzeń
- Eugenika jako nauka
- Eugenika jako polityka. Dążenie do prawnej dyskryminacji ludzi niepełnosprawnych w latach 30. na podstawie wskazań higieny rasowej
- Eugenika nazistowska w latach II wojny światowej
- Po wojnie
Wystawie towarzyszy międzynarodowa konferencja dotycząca eugeniki w Europie Środkowo-Wschodniej. Jedna z kuratorek wystawy, historyk Magdalena Gawin mówi: W polskich podręcznikach historii nie mówi się o rasizmie naukowym skrywany jest m.in. wstydliwy fakt, że w II Rzeczpospolitej do Polskiego Towarzystwa Eugenicznego należało 10tys. Ludzi, wśród których znalazło się wiele wybitnych osobistości polskiej nauki (…) Chciałam żeby te informacje wreszcie były znane szerzej niż jedynie w gronie historyków.
Eugenika to nauka dążąca do poprawy kondycji rasy czyli ulepszania właściwość fizycznych i psychicznych ludzkiego organizmu. Jej twórcą był Francis Galton – w 1883 r. po raz pierwszy użył terminu eugenika. W latach 30 XX w. w Europie i Stanach Zjednoczonych zaczęły powstawać i zyskiwać popularność ruchy eugeniczne, skupiające naukowców różnych dziedzin. Jednym z najważniejszych postulatów eugeników było ograniczenie prokreacji najniższej warstwy społecznej oraz osób w jakikolwiek sposób upośledzonych umysłowo czy fizycznie, poprzez sterylizację. Ponad to uważali, że państwo jest najwyższym hodowcą. W kulturze zachodniej lat 30. zapanowała zgoda, że sztuczna selekcja nie jest w gruncie rzeczy czymś złym – twierdzi Magdalena Gawin. W Polsce ruch eugeniczny został zainicjowany przez lekarza-wenerologa Leona Wernica. W 1920 r. powstało Polskie Towarzystwo Eugeniczne, które skupiało wielu przedstawicieli elity polskiej nauki. Teorie eugeniczne zostały wykorzystane przez Hitlera w jego zbrodniczych działaniach eksterminacyjnych.
Wystawę można oglądać do 28 kwietnia w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Dobrej 56/66.
Źródło: http://warszawa.naszemiasto.pl/, http://www.rp.pl/, http://www.naukawpolsce.pap.pl.
