Debata kuchenna. Wojna na słowa między Nixonem a Chruszczowem
Pod koniec 1958 roku Związek Radziecki i Stany Zjednoczone zdecydowały się na zorganizowanie wystaw narodowych, które miały być przejawem zintensyfikowania współpracy w obszarze wymiany kulturowej pomiędzy oboma państwami. Miesiąc po uruchomieniu radzieckiej wystawy w Nowym Jorku, 24 lipca w Moskwie, w Parku Sokolniki, otwarto wystawę poświęconą kulturze amerykańskiej. Jej gospodarzem był wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon.
Podczas zwiedzania wystawy Nikita Chruszczow, znany ze swojego gwałtownego temperamentu, rozpoczął dosyć ostrą wymianę zdań. Obaj przywódcy zatrzymali się przed makietą amerykańskiej kuchni, gdzie wystawiane były najnowsze technologiczne gadżety jak pralki, tostery czy sokowirówki. Wszystkie te rzeczy mamy w naszych nowych mieszkaniach – stwierdził Chruszczow – Wy, Amerykanie myślicie, że my, Sowieci będziemy tym zaskoczeni. Wcale tak nie jest.
Chruszczowa i Nixon dyskutują na amerykańskiej wystawie w Moskwie (domena publiczna). Nie uważamy, że zadziwiamy Sowietów. Chcemy jedynie pokazać nasze prawo wolnego wyboru. My nie chcemy, aby decyzje podejmowali za nas urzędnicy państwowi, którzy mówią, że wszystkie domy powinny być zbudowane w taki sam sposób – odpowiedział Nixon.
Debata kuchenna – zobacz też:
Kiedy Nixon wskazywał na nowe telewizory kolorowe, Chruszczow rozpoczął atak na tzw. Rezolucję Narodów Zniewolonych uchwaloną przez Kongres Stanów Zjednoczonych na kilka dni przed wystawą. Dokument ten potępiał sowiecką kontrolę nad zniewolonymi krajami Europy Wschodniej, a Amerykanów nawoływał do modlitwy o ich wolność. Radziecki przywódca oglądając amerykańskie technologie nie krył szyderczego uśmiechu, po czym stwierdził, że Związek Radziecki w ciągu kilku lat będzie w posiadaniu tych samych gadżetów i urządzeń co Amerykanie. Nixon chcący uniknąć konfliktu i wstrzymać dalszą dyskusję stwierdził, że ta rozmowa nauczy pewnych rzeczy nas i was. Przecież nie wiecie wszystkiego, co Chruszczow dosyć kontrowersyjnie zripostował: Jeśli ja nie wiem wszystkiego, wtedy wy nie wiecie nic na temat komunizmu – z wyjątkiem strachu przed nim.
Okładka „Los Angeles Times” z artykułem o „debacie kuchennej”. Rozmówcy w towarzystwie dziennikarzy i fotoreporterów kontynuowali swoją debatę w kuchni. Wiceprezydent USA zwrócił uwagę, że radziecki przywódca systematycznie mu przerywa, po czym zasugerował, że ciągłe groźby Chruszczowa dotyczące pocisków nuklearnych mogą w efekcie doprowadzić do wybuchu wojny. Odbierając te słowa jako atak, Chruszczow stwierdził, że mogą mieć one „bardzo złe konsekwencje”, a dyskusja zabrnęła zbyt daleko. Chciałem pokoju ze wszystkimi innymi narodami, zwłaszcza z Ameryką – dodał, na co wiceprezydent USA dosyć nieśmiało stwierdził, że nie był zbyt dobrym gospodarzem. Wieczorem Nixon przekazał przywódcy radzieckiemu wiadomość od Prezydenta Eisenhowera, który wyraził swoją dobrą wolę wobec Związku Radzieckiego. W odpowiedzi na te słowa Chruszczow zaprosił go do ZSRR.
Debata kuchenna – przeczytaj również:
W ten sposób na kilka chwil progi eksponatu amerykańskiej kuchni stały się miejscem zagorzalej dyskusji konfrontującej komunizm oraz kapitalizm. Debata idealnie wpisała się w kanon bitew okresu zimnej wojny – tak jak w innych pojedynkach nie pozostawało jasno rozstrzygnięte, kto był jej zwycięzcą, a kto przegranym. Być może z wyjątkiem prasy – nazajutrz „debata kuchenna” była tematem pierwszych stron gazet w Stanach Zjednoczonych.
Źródła: news.bbc.co.uk, teachingamericanhistory.org, nytimes.com, bytesdaily.blogspot.com.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
