Czy Wisła odsłoniła wrak słynnej „Bajki”?

Przed wojną statek „Bajka”, pływający brzegiem Wisły, przyciągał warszawskie elity żądne hucznych zabaw. Wybuch wojny, a zwłaszcza Powstanie Warszawskie, przerwały jego karierę – 12 sierpnia 1944 roku został on ostrzelany i częściowo zatopiony przez Niemców. Odegrał jednak niemałą rolę w walkach powstańczych. Warszawiacy, którzy oczekiwali na pomoc Rosjan nadchodzących ze Wschodu, próbowali za wszelką cenę przedostać się na drugą stronę Wisły. Wrak stał się schronieniem dla walczących i cywilów z Czerniakowa uciekających przed wrogiem. Miejsce to stanowiło także punkt opatrunkowy. Obława wokół obiektu trwała miesiąc, Niemcy zdobyli statek 13 września.

Wystające z Wisły elementy statku „Bajka” (fot. T. Leszkowicz).

Dopiero niski stan wody pozwolił odkryć miejsce, w którym zatonęła „Bajka” – znajduje się ono na wysokości ul. Wilanowskiej, między mostami Poniatowskiego a Łazienkowskim. Krzysztof Jaszczyński z Fundacji Warszawa1939.pl twierdzi, że nietrudno było zlokalizować położenie statku, bo było ono znane od dawna. Dzięki zdjęciom lotniczym zrobionym w trakcie powstania dokładnie wiadomo, w którym miejscu stał – mówi varsavianista – Na fotografii wykonanej 7 listopada widać, że Niemcy go wysadzili – jest wtedy rozerwany i znajduje się tuż pod powierzchnią wody. Zdjęcia z grudnia pokazują fragmenty statku wystające spod lodu, a te z 1945 roku pokazują już praktycznie zatopioną „Bajkę”. Możliwe, że jej części zostały usunięte, żeby nie przeszkadzały. Na zdjęciach Warszawy z poszczególnych lat można zauważyć, że w niektórych okresach, kiedy odnotowywano niższy poziom wody, widać wrak. Strasznie mnie dziwi, że od tylu lat ją poszukiwano, skoro wiadomo było, gdzie się znajdowała, na zdjęciach lotniczych znakomicie ją widać.

Sprawa przykuła uwagę konserwatora zabytków, który zapowiada zbadanie, czy wrak jest rzeczywiście pozostałością po „Bajce”. Trwają rozmowy na temat jej przyszłego zagospodarowania, po analizie zajmie się nim być może Muzeum Powstania Warszawskiego.

Okazją do zobaczenia elementów wraku może stać się zaplanowany na 1 sierpnia Rejs Powstańczy, podczas którego uczestnicy będą mogli zetknąć się ze śladami po powstaniu i jego historią. Spotkanie zacznie się o godzinie 15:30 w przystani Aquatica na wysokości Podzamcza.

Redakcja: Tomasz Leszkowicz