Bitwa o Iwo Jimę – starcie, które przybliżyło Amerykanów do Wysp Japońskich
Bitwa o Iwo Jime – zobacz też: „Sztandar chwały” – reż. Clint Eastwood – recenzja i ocena filmu
Iwo Jima, wyspa o długości 9 km i szerokości 4,6 km (w najszerszym miejscu), ulokowana mniej więcej w połowie drogi z Tokio do Sajpanu, miała istotne znaczenie strategiczne dla obu stron konfliktu – Amerykanów i Japończyków. Amerykanie w razie zdobycia Iwo Jimy posiadaliby kolejny punkt wyjściowy do bombardowań lotniczych Wysp Japońskich.
Amerykańscy żołnierze ostrzeliwują japońskie pozycje na górze Suribachi z 37 mm armaty przeciwpancernej M3 (domena publiczna). Japończycy zdawali sprawę ze znaczenia tego miejsca dla przeciwnika, w związku z tym przygotowali je do obrony: na wyspie znajdowały się dwa gotowe lotniska „Motoyama 1” i „Motoyama 2” (trzecie było w budowie), a ich ubezpieczenie stanowiła zamaskowana artyleria ulokowana na stokach góry Suribachi. Zbudowano także 18 km tuneli celem szybkiego dyslokowania sił japońskich, ich uzbrojenia i wyposażenia bez narażenia na bezpośredni ostrzał przeciwnika. Na wyspie stacjonował garnizon liczący 22 800 żołnierzy pod dowództwem gen. Tadamichiego Kuribayashiego, posiadający 361 dział, 300 armat przeciwpancernych, 2000 karabinów maszynowych, 130 moździerzy, 12 ciężkich moździerzy, 70 wyrzutni rakiet, 20 działek przeciwlotniczych, 6 myśliwców, 4 bombowce i 22 czołgi.
Siły amerykańskie liczyły ok. 70 000 – 110 000 żołnierzy. Składały się na nie 5. Korpus Piechoty Morskiej, dowodzony przez gen. Harry’ego Schmidta, oraz 58. Task Force (Zespół Operacyjny) z V Floty pod dowództwem wiceadmirała Marca Mitschera. Task Force miał na wyposażeniu 115 okrętów – były to lotniskowce lekkie i ciężkie, okręty liniowe, ciężkie krążowniki, niszczyciele, okręty wsparcia oraz okręty podwodne. Na lotniskowcach znajdowały się 53 dywizjony lotnicze liczące łącznie 1216 myśliwców, bombowców, samolotów myśliwsko-bojowych oraz torpedowych.
Raymond A. Spruance (domena publiczna). Całością operacji kierował dowódca Floty Pacyfiku, admirał Chester Nimitz, bezpośrednim dowódcą był z kolei admirał Raymond Spruance.
Bitwa o Iwo Jimę rozpoczęła się 19 lutego 1945 r. O godz. 06:40 zaczęto ostrzał artyleryjski wyspy, trwający do godz. 08:57. Po ostrzale, krótko po 09:00, desantowali się pierwsi żołnierze, zaś do godziny 10:00 na wyspie znalazło się 7 batalionów marines. Równolegle z desantem Amerykanów miał miejsce wyładunek sprzętu, jeepów, czołgów i ciężarówek. Po udanym wylądowaniu 5. Korpusu miały miejsce pierwsze wymiany ognia z siłami japońskimi. O godzinie 10:00 Japończycy rozpoczęli zaciętą obronę – przy użyciu dział, moździerzy i karabinów maszynowych skutecznie dziesiątkowali Amerykanów. Mimo coraz większych strat Amerykanie utworzyli przyczółek.
Do końca pierwszego dnia bitwy marines z 4. Dywizji udało się dotrzeć do skraju lotniska „Motoyama 1”, 5. Dywizja z kolei dokonała wyłomu w obronie góry Suribachi – nazajutrz celem Amerykanów było zdobycie obu tych punktów. Walki o masyw były bardzo ciężkie, mimo posiadania przez marines granatów, bazook, miotaczy ognia i ładunków wybuchowych. Żołnierze amerykańscy musieli likwidować punkty oporu wroga jeden po drugim, będąc jednocześnie narażonym na kontrataki przeciwnika. Lotnisko „Motoyama 1” udało im się zdobyć 20 lutego 1945 r. 23 lutego marines zatknęli flagę narodową na szczycie Suribachi (moment ten został uwieczniony przez amerykańskiego fotografa, Joego Rosenthala). 29 lutego udało się Amerykanom zdobyć drugie lotnisko na wyspie.
Flaga amerykańska powiewająca nad górą Suribachi (domena publiczna). Japończycy kontynuowali opór, w którym odznaczali się fanatyzmem, i przeprowadzali kontrataki na pozycje wroga (najczęściej kończące się wysokimi stratami wśród obrońców Iwo Jimy). Mimo tego Amerykanie stopniowo zdobywali kolejne pozycje na wyspie. Na początku marca 1945 r. w rękach Japończyków znajdowała się 1/3 Iwo Jimy, w związku z czym celem przedłużenia oporu obrońcy rozpoczęli serię kontrataków na pozycje wojsk amerykańskich. 16 marca 1945 r., po krwawych starciach w centralnej części wyspy, Amerykanie ogłosili jej zdobycie, co okazało się jednak przedwczesną informacją, ponieważ walki nie zostały zakończone – armia cesarska broniła się jeszcze na północnych obszarach.
Ostatecznie bitwa o Iwo Jimę zakończyła się 26 marca 1945 r. Straty amerykańskie wynosiły 6821 zabitych i 18 070 rannych. Straty japońskie szacuje się na 21 703 zabitych żołnierzy i 1083 pojmanych do amerykańskiej niewoli. Wśród poległych po stronie japońskiej byli dowódcy obrony Iwo Jimy: admirał Toshinosuke Ichimaru, wspomniany wcześniej gen. Tadamichi Kuribayashi oraz pułkownik Takeichi Nishi.
W tę rocznicę warto też przypomnieć, że w 2006 roku Clint Eastwood wyreżyserował dwa dramaty wojenne, których fabuła dotyczyła walk o Iwo Jimę. „Sztandar chwały” przestawiał bitwę z perspektywy amerykańskiej, z kolei „Listy z Iwo Jimy” – z perspektywy japońskiej.
Bibliografia:
- Fiszer Michał, Gruszczyński Jerzy, Iwo Jima 1945, „Wojsko i Technika – Historia” 2017, nr 2.
- Flisowski Zbigniew, Burza nad Pacyfikiem. Tom 2, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1989.
- Haynes Fred, Warren James A., Iwo Jima: najkrwawsza kampania na Dalekim Wschodzie, tł. Bogusław Solecki, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2010.
- Solarz Jacek, Armia Japońska 1875-1945, Wydawnictwo Militaria, Warszawa 2011.
