Austria upamiętni dezerterów z Wehrmachtu

Wiedeńska rada miasta (przy sporym udziale koalicji złożonej z zielonych i socjaldemokratów) postanowiła, że w 2013 r. w centrum Wiednia odsłonięty zostanie pomnik ku czci dezerterów z Wehrmachtu. Należy przypomnieć, że już dwa lata temu ci, którzy zbiegli z armii niemieckiej podczas II wojny światowej, zostali oficjalnie zrehabilitowaniu na mocy uchwały austriackiego parlamentu.

Adolf Hitler przemawiający na wiedeńskim Placu Bohaterów po Anschlussie Austrii 15 marca 1938 roku (autor nieznany, ze zbiorów Deutsches Bundesarchiv, Bild 183-1987-0922-500, na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Germany)

Na miejsce wzniesienia monumentu nieprzypadkowo wybrano znajdujący się w centrum austriackiej stolicy Plac Bohaterów (Heldenplatz). To właśnie na nim 15 marca 1938 r., Adolf Hitler publicznie ogłosił przyłączenie Austrii do Niemiec. O tym, kto opracuje projekt wspomnianego pomnika, zadecyduje Komitet Ofiar Nazistowskiego Wojskowego Wymiaru Sprawiedliwości. Co ciekawe, na jego czele stoi Richard Wadani, były żołnierz Wehrmachtu, który zdezerterował z armii w 1942 r. podczas pobytu we Francji.

Decyzja władz Wiednia o budowie pomnika poświęconego dezerterom z Wehrmachtu to kolejny krok Austrii na drodze do zamknięcia hitlerowskiego rozdziału swej przeszłości. W kraju, który przez siedem lat tworzył jeden twór państwowy z nazistowskimi Niemcami, dezercja uchodziła za czyn haniebny i przestępczy. Po dziś dzień wśród austriackiego społeczeństwa pokutuje przeświadczenie, że ludzi, którzy zbiegli z armii, należy traktować jako zdrajców. Pomnik oraz debata dotycząca jego wzniesienia może zmienić te wyobrażenia – powiedział austriacki analityk Thomas Geldmacher.

Publiczna debata na temat rozliczenia się z historią została podjęta w Austrii na początku lat 80. ubiegłego stulecia. Jej efektem było m.in. ogłoszenie (w 2007 r.) błogosławionym Kościoła rzymskokatolickiego Franza Jägerstättera (1907–1943), który za odmowę służby w Wehrmachcie został skazany na karę śmierci, a następnie rozstrzelany.

Według szacunków w trakcie II wojny światowej w armii niemieckiej służyło ok. 1,3 mln Austriaków, z czego 15–20 tys. zdezerterowało.

Źródła: bbc.co.uk ; wiadomosci.gazeta.pl.

Korekta: Agnieszka Kowalska