Anglia: odnaleziono hełm z bitwy pod Stamford Bridge
Hełm typu normańskiego (zaliczany również do tzw. typu hełmów zachodnich), z charakterystycznym stożkowym dzwonem (stąd nazwa - hełm stożkowy), złożonym z czterech przynitowanych do siebie blach został przypadkiem odkryty przez egiptologa Nicholasa Reeves’a. O niezwykłości znaleziska najlepiej świadczy fakt, iż do tej pory większość historyków angielskich uważała, że do dzisiejszych czasów nie zachowały się żadne elementy uzbrojenia z bitwy stoczonej w XI wieku. Z wartości hełmu nie zdawał sobie sprawy nawet jego dotychczasowy posiadacz, prawdopodobnie ze względu na fakt nie najlepszego stanu zachowania. W sklepie z antykami natrafiono również na etykietę z napisem informującym, iż hełm został złowiony w rzece Derwent 21 maja 1950 roku.
Alan Williams, znawca średniowiecznej broni z londyńskiego „Wallace Collection” zauważył, że hełm wykonany jest z żelaza niskowęglowego, co było charakterystyczne dla produkcji broni ochronnej na Wyspach Brytyjskich, począwszy od czasów celtyckich aż do okresu bezpośrednio poprzedzającego Rewolucję Przemysłową. Ponadto dodał: kształt hełmu jest typowy dla uzbrojenia wczesnośredniowiecznego, dlatego też z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić, że znalezisko pochodzi z XI wieku. Warto wspomnieć, że odnaleziony hełm jest zbliżony typem do tzw. hełmu św. Wacława, którego dzwon wykuwano zazwyczaj z jednego kawałka żelaza. Integralnym elementem wspomnianego hełmu był tzw. nosal, czyli specjalna osłona na nos. Jako element dodatkowy do nosala oraz tylnej części dzwonu przytwierdzano kaptur kolczy.
Malarska wizja bitwy autorstwa norweskiego malarza Petera Nicolai Arbo (1831-1892). Bitwa pod Stamford Bridge rozegrała się 25 września 1066 roku. Stoczyły ją wojska ostatniego anglosaskiego króla Anglii, Harolda II Godwinsona i króla Norwegii, Haralda III Haardrady (czyli „Surowego”). Siły wikingów liczyły 10 tysięcy zbrojnych, podczas gdy wojska anglosaskie jedynie około 7 tysięcy. Po zajęciu Yorku i pokonaniu niewielkich liczebnie wojsk earlów Mercji i Northumbrii pod Fulford, sytuacja Anglosasów wydawała się być beznadziejna. Jednakże Harold, decydując się na zastosowanie elementu zaskoczenia, podjął decyzję o szybkim marszu swych wojsk w kierunku Stamford Bridge (w 4 dni pokonały one 180 mil). Tam też rozegrała się decydująca bitwa, której wynik okazał się zgubny dla zdecydowanej większości wojsk skandynawskich. Ledwie co dziesiąty okręt wikingów (drakkar) powrócił do Norwegii. Na domiar złego poległ również król Harald.
Starcie pod Stamford Bridge zakończyła się zdecydowanym zwycięstwem wojsk anglosaskich. Mimo sukcesu królowi Haroldowi nie udało się położyć kresu rywalizacji o koronę angielską, spowodowanej śmiercią króla Edwarda Wyznawcy. Już kilka dni po bitwie, w okolicach Dover wylądowały wojska Normanów dowodzonych przez Wilhelma Zdobywcę. Obie armie stoczyły decydującą bitwę pod Hastings 14 października 1066 roku, której finał, jak się okazało, miał niebagatelne znaczenie dla przyszłych losów Anglii.
Źródło: N. Hammond, Iron helmet 'from Battle of Stamford Bridge' found in Midlands antique shop, „Times online”, 5-X-2009.
