Allison Pataki – „Sisi. Cesarzowa mimo woli” – recenzja i ocena
Allison Pataki – „Sisi. Cesarzowa mimo woli” – recenzja i ocena
Elżbieta Bawarska, cesarzowa Austrii i królowa Węgier, żona cesarza Franciszka Józefa, bardziej znana jest jako Sisi, które było określeniem używanym przez jej rodzinę i przyjaciół od najmłodszych lat. Do legendy przeszła jej uroda, a także naznaczone wieloma nieszczęściami życie prywatne, zakończone tragiczną i gwałtowną śmiercią. Trylogia filmowa z Romy Schneider w roli głównej przyczyniła się do jeszcze większego spopularyzowania jej postaci i uczyniła z niej swego rodzaju ikonę, także poza krajami niemieckojęzycznymi.
Allison Pataki w książce „Sisi. Cesarzowa mimo woli” opowiada o losach tej jednej z najsłynniejszych europejskich władczyń. Autorka jest amerykańską pisarką i dziennikarką, specjalizującą się w powieściach historycznych, a jej książki trafiały na listy bestsellerów New York Timesa. W swojej pracy korzystała z opracowań na temat Sisi, dynastii Habsburgów i Monarchii Austro-Węgierskiej, opierając się szczególnie na zamieszczonych w nich listach i dziennikach.
Opowieść o życiu Sisi rozpoczyna się w okresie jej wczesnej młodości, kiedy młoda księżniczka Bawarii ma udać się na wiedeński dwór cesarski. Celem podróży są zaręczyny jej starszej siostry Heleny z młodym władcą, Franciszkiem. Cesarz zakochuje się jednak z wzajemnością w Sisi, i mimo sprzeciwu przyszłej teściowej, arcyksiężnej Zofii (która jest jednocześnie jej ciotką), decydują się pobrać. Dla bawarskiej księżniczki oznacza to całkowitą zmianę dotychczasowego stylu życia i intensywną naukę dworskiej etykiety. Zaledwie szesnastoletnia Sisi zostaje cesarzową, przytłoczoną przez nową rzeczywistość. Pataki wiele uwagi poświęca opisaniu trudności Elżbiety w dostosowaniu się do zasad i ceremoniałów dworskich, potęgowanych przez konflikty z teściową, poczucie wyobcowania i opuszczenia przez męża, pochłoniętego sprawami cesarstwa.
Narodziny pierwszego dziecka, córeczki Zofii, nazwanej przez arcyksiężną na swoją cześć, nie poprawiają jej sytuacji, ponieważ matka cesarza szybko przejmuje kontrolę nad wychowaniem wnuczki, odseparowując od niej Elżbietę. Podobnie dzieje się z drugą córką, Gizelą. Choć małżonków łączy głębokie uczucie, cesarz nie przeciwstawia się matce, co tylko pogłębia nieszczęście Sisi. Ratunkiem wydaje się dla niej podróż z rodziną na Węgry, gdzie z dala od teściowej i dworu wyraźnie odżywa, podbijając serca węgierskich poddanych, sielanka kończy się jednak tragedią, kiedy w wyniku choroby umiera mała Zofia.
Cesarzowa pogrąża się w ogromnej rozpaczy, oddala od męża i nawet narodziny syna Rudolfa, długo wyczekiwanego spadkobiercy tronu nie poprawiają jej stanu psychicznego. Mimo silniejszej pozycji na dworze i ogromnej miłości męża, Sisi pozostaje nieszczęśliwa. Ciężka choroba daje jej pretekst do wyjazdu za granicę, będącym pierwszą z jej wielu podróży, choć nie trwającą w rzeczywistości tak długo, jak ukazano to w książce. Po powrocie nie udaje się małżonkom wskrzesić dawnego uczucia, jednak panuje między nimi szacunek i szczera przyjaźń. Elżbieta jeszcze bardziej opowiada się za Węgrami, którym w końcu udaje się wywalczyć większą autonomię, a książkę kończy koronacja Sisi i Franciszka na królową i króla Węgier.
Allison Pataki wiernie oddała znany z przekazów charakter Sisi, skłonności do pogrążania się w melancholii, niespokojnego ducha, miłość do poezji, którą sama też tworzyła, nieumiejętność odnalezienia się w dworskiej rzeczywistości, zamiłowanie do konnej jazdy, obsesję na punkcie wyglądu, która przejawiała się w wielogodzinnych rytuałach upiększających i restrykcyjnej diecie. Elżbieta Bawarska nie była pozbawiona wad, czego nie ukrywa autorka. Nie potrafiła należycie wypełniać cesarskich obowiązków i nie podzielała obowiązkowości swojego męża, niewątpliwie jednak była postacią tragiczną. Odzwierciedla to styl, w którym napisana jest książka, bardzo emocjonalny, niekiedy wręcz egzaltowany.
Pataki pozwala sobie na pewne odstępstwa od faktów i dodawanie niepotwierdzonych historycznie wątków, zwłaszcza tych romantycznych, co przy wystarczająco obfitującej w dramaturgię biografii Elżbiety wydaje się zabiegiem niepotrzebnym. Jeśli czytelników zdziwiło lub rozczarowało przerwanie książki właściwie w połowie życia bohaterki, w przygotowaniu jest polskie wydanie drugiego tomu, opisujące dalsze losy Sisi.
„Sisi. Cesarzowa mimo woli” to powieść w dużej mierze zgodna z faktami, wiernie odwzorowująca charakter bohaterki znany ze źródeł. Godna polecenia wszystkim ciekawym tej postaci oraz miłośnikom tragicznych, romantycznych historii.
