5 najciekawszych nowości w Księgarni Odkrywcy w marcu!
1). Uwijała P., „Polska wojskowa misja zakupów w Paryżu w latach 1919-1921. Pozyskiwanie i transport zagranicznego materiału wojennego dla Wojska Polskiego w okresie wojny polsko–sowieckiej”
Przedstawiana potencjalnym czytelnikom monografia autorstwa doktora Piotra Uwijały jest pierwszą w Polsce tak obszerną próbą opracowania tematu słabo przebadanego i opisanego w dotychczasowej polskiej historiografii wojskowej. Istnieją bowiem jedynie drobne – przyczynkarskie – publikacje dotyczące tylko niektórych kwestii podjętych przez Autora polecanej tutaj pozycji. Poza tym pewne rozproszone informacje na ten temat znaleźć można także w różnych opracowaniach dotyczących dziejów Wojska Polskiego z lat 1918–1921, głównie zaś jego broni głównych – mianowicie piechoty, kawalerii i artylerii, a także lotnictwa. Podobnie jest również w przypadku części publikacji z zakresu bronioznawstwa i munduroznawstwa, traktujących o uzbrojeniu i ubiorze oraz o obuwiu i oporządzeniu polskich sił zbrojnych w interesującym nas tutaj okresie. Znacząca – najważniejsza – część tych monografii oraz drobniejszych opracowań została wykorzystana przez Autora.
Ta niekorzystna z punktu widzenia potrzeb polskiej historiografii wojskowej sytuacja wymagała więc zmiany. Jednocześnie podjęciu problematyki działalności Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu oraz jej filii działających w innych krajach sprzyja również fakt, że od 2018 r. trwają – i będą trwać praktycznie aż do 2022 r. – obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę oraz jej zwycięstwa w „wojnach o niepodległość i granice”, przede wszystkim zaś w wojnie z Sowietami z lat 1919–1920–1921.
Efektem tego jest znaczące poszerzenie dotychczasowego zasięgu tematycznego prac rodzimych historyków – przede wszystkim o kwestie społeczne – oraz zintensyfikowanie badań, głównie historyczno-wojskowych i historycznych, dotyczących tych niezwykle ważnych w dziejach państwa i narodu polskiego wydarzeń. Z tych też powodów wybór tematu oraz przygotowanie monografii omawiającej dzieje Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu oraz jej filii należy uznać za trafny i bardzo istotny dla powstania pełniejszego obrazu przebiegu i różnorodnych skutków szeroko rozumianego procesu odzyskiwania niepodległości przez Polskę oraz odrodzenia, budowy i rozbudowy Wojska Polskiego w latach 1918–1921.
Podobnie za właściwe należy też uznać główne cele, jakie wyznaczył sobie Piotr Uwijała mianowicie: powstanie, organizacja i działalność Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu oraz dokonywane przez nią w latach 1919–1921 zakupy materiałów wojennych, a także ich asortyment oraz organizacja ich transportu – zarówno koleją jak i drogą morską – do kraju. Tym samym potencjalny czytelnik otrzymał monografię, w której rzetelnie przebadano oraz opisano i oceniono rolę, jaką instytucja ta odegrała w procesie tworzenia i rozbudowy ówczesnych polskich sił zbrojnych oraz najpierw w utrzymaniu, a następnie w sukcesywnym powiększania ich zdolności bojowej.
Poza tym przedstawił on również charakterystyki personelu – przede wszystkim wojskowego – Misji oraz jej filii, czyli Submisji. Co oczywiste najwięcej miejsca poświęcił dwóm jej szefom, mianowicie generałom, Janowi Romerowi oraz Józefowi Pomiankowskiemu, a także szefowi Submisji w Londynie – ówczesnemu pułkownikowi Romanowi Żabie.
Warto też podkreślić, że całość tej problematyki Piotr Uwijała umieścił na tle prawidłowo rozpoznanych i opisanych potrzeb Wojska Polskiego z lat 1918–1921 – w tym również lotnictwa – w zakresie różnorodnego uzbrojenia (głównie zaś broni strzeleckiej i sprzętu artyleryjskiego) oraz umundurowania, obuwia, oporządzenia, rzędów (dla jazdy i artylerii), uprzęży (dla artylerii konnej, polowej i ciężkiej) oraz sprzętu wojskowego, a także koni wierzchowych (dla jazdy i artylerii konnej), pociągowych (dla artylerii konnej, polowej i ciężkiej) oraz zaprzęgowych, czyli taborowych, a także samolotów bojowych i sprzętu balonowego.
(z przedmowy prof. zw. dra hab. Aleksandra Smolińskiego)
Książkę „Polska wojskowa misja zakupów w Paryżu w latach 1919-1921. Pozyskiwanie i transport zagranicznego materiału wojennego dla Wojska Polskiego w okresie wojny polsko–sowieckiej” możesz zamówić tutaj: LINK
2). Samp M., „Brenna 991. Ostatnia wojna Mieszka I”
Późnym latem 991 roku wojska niemieckie i polskie pojawiły się pod Brenną (Brandenburgiem), grodem słowiańskim, usytuowanym w południowej części ówczesnej Słowiańszczyzny połabskiej. Zasadniczym celem przyświecającym obu armiom w podjęciu wyprawy w te strony było opanowanie wspomnianego obiektu. Na temat omawianych wydarzeń zachowała się bardzo skromna ilość informacji źródłowych.
W zasadzie jedynym przekazem odnotowującym trwanie walk o Brennę w 991 roku są roczniki hildesheimskie. O wzmiankowanych zmaganiach wojennych poskąpiły informacji pozostałe ówczesne źródła niemieckie, na ogół dobrze poinformowane o ważniejszych epizodach z dziejów kontaktów niemiecko-słowiańskich. Polskie dziejopisarstwo w tym czasie dopiero się kształtowało, nie dziwi więc, że żaden ze skrybów piastowskich nie zarejestrował faktu ledwo dostrzeżonego przez znacznie lepiej rozwiniętą historiografię niemiecką.
Dość uboga podstawa źródłowa sprawiła, że badacze mieli dotychczas na temat wyprawy niemiecko-polskiej z 991 roku bardzo mało do powiedzenia. Wiele kwestii z nią związanych w dalszym ciągu pozostaje niejasnych. Uwaga ta dotyczy szczególnie udziału posiłków polskich Mieszka I, który zdecydował się wówczas przybyć z pomocą Niemcom. Ostatnia z zasygnalizowanych spraw stała się przedmiotem rozważań w niniejszym tekście...
Mariusz Samp, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii. Jest założycielem portalu „Przez wieki”. W kręgu jego zainteresowań znajdują się historia średniowiecza i historia wojskowości. Opublikował kilka książek. Ostatnio wydał w wydawnictwie Lira „Kazimierz Odnowiciel. Roztropny polityk, zwycięski wódz” oraz „Bolesław Chrobry. Król Polski, przyjaciel i wróg cesarzy”. W marcu 2022 roku światło dzienne ujrzy kolejna jego książka: „1031. Pierwszy rozbiór Polski”.
Spis treści:
Wstęp
I Walki na pograniczu niemiecko-słowiańskim (do 983 roku)
II Pierwsze kontakty polsko-niemieckie
III Współpraca militarna Piastów i Liudolfingów podczas wojen z Wieletami
IV Oblężenie Brenny
V Po wojnie
Podsumowanie
Bibliografia
Spis map
Książkę „Brenna 991. Ostatnia wojna Mieszka I” możesz zamówić tutaj: LINK
3). Leśniewski S., „Konstantynopol 1204”
Nowe (2022 r.), limitowane wydanie książki, która poprzednio ukazała w 2012 roku. Czwarta wyprawa krzyżowa, która śladem trzech wcześniejszych miała dotrzeć do Ziemi Świętej, znalazła swój kres zaledwie w połowie drogi pomiędzy zachodem Europy i Jerozolimą. W dramatycznych okolicznościach zakończyła się zdobyciem i grabieżą Konstantynopola wczesną wiosną 1204 r. Wydarzenie to odbiło się głośnym echem w całym ówczesnym świecie. Autor przedstawia dokładnie przebieg wydarzeń czwartej krucjaty.
Książkę „Konstantynopol 1204” możesz zamówić tutaj: LINK
4). Wojtczak J., „Wojna meksykańska 1861–1867”
Nowe (2022 r.), limitowane wydanie książki, która poprzednio ukazała w 2012 roku.
„Dwie celne wymierzone salwy powstrzymały szarżę i Meksykanie rozpierzchli się, zostawiając zabitych i rannych. Wykorzystując zamieszanie w ich szeregach, Danjou przesunął oddział 100 m dalej, na niewielki pagórek otoczony rzadkim żywopłotem krzewów i kaktusów. Meksykanie przypuścili kolejną szarżę i znowu zostali odparci ze stratami. Po tej nauczce powstrzymali się od dalszych ataków, lecz krążyli nadal wokół stanowisk legionistów, starając się dopaść każdego kto nieostrożnie wysunął się spoza kaktusowej zasłony”.
Jest to w sensie tematycznym kontynuacja książek (Alamo-San Jacinto 1836) i (Meksyk 1847) poświęcona wojnie toczonej przez naród meksykański pod przywództwem prezydenta Benito Juáreza przeciwko rodzimej klice konserwatywno-klerykalnej i interwencji francuskiej w latach 1861-1867. Klamrą spinającą opisywane wydarzenia jest zwycięska bitwa pod Pueblą 1862 roku i oblężenie miasta Queretaro oraz śmierć narzuconego Meksykowi przez Francuzów cesarza Maksymiliana.
Książkę „Wojna meksykańska 1861-1867” możesz zamówić tutaj: LINK
5). Praca zbiorowa, „Niechciana stołeczność. Architektura i urbanistyka Krakowa w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945”
„Kraków stał się szczególnym celem niemieckich planów likwidacji polskości. Przesądziło to o losie miasta, któremu władze hitlerowskie wyznaczyły nie tylko rolę stolicy „Nebenlandu”, lecz także wzorowego miasta niemieckiego na Wschodzie. Temu celowi służył specjalny program „odpolszczenia” Krakowa, polegający nie tylko na stosowaniu krwawego terroru, ale także na niszczeniu polskich elit oraz instytucji kulturalnych i naukowych (…). Eksterminacji polskiej inteligencji towarzyszyła intensywnie prowadzona akcja propagandowa mająca wykazać, że od swej prehistorii aż po epokę Franciszka Józefa I cały dorobek cywilizacyjny Kraków zawdzięczał Niemcom” – „Niechciana stołeczność”,
Ten wyjątkowy album zawiera ponad 300 ilustracji, jest też kompendium aktualnej wiedzy na temat dziedzictwa Trzeciej Rzeszy w Krakowie. Pokazuje on mało znany i przemilczany fragment historii miasta. Znaleźć w nim można fotografie najbardziej znanych i utożsamianych z Krakowem miejsc, ale obciążonych hitlerowską scenografią ideologiczną – flagi Trzeciej Rzeszy na Zamku Królewskim na Wawelu, zburzony pomnik Mickiewicza, niemal niewidoczny spod flag ze swastykami krakowski Rynek, przemianowany na Adolf Hitler Platz. Dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu podczas rocznicy urodzin Adolfa Hitlera, Muzeum Narodowe służące jako dom niemiecki i kasyno, Collegium Maius przemianowane na Institut für Deutsche Ostarbeit.
Obok materiału fotograficznego w albumie znajdują się także plany architektoniczno-urbanistyczne, dzięki którym Kraków miał stać się wzorcowym miastem Trzeciej Rzeszy, wygodnym dla niemieckich mieszkańców i dostosowanym do potrzeb niemieckiej administracji. Kalki i rysunki architektoniczne pokazują zaś to, co nie został zrealizowane, stawią zaś dzisiaj nie tylko dokument niemieckiej myśli kolonizacyjnej, ale też pamiątkę z czasu wojny, prezentując przerażające plany zniszczenia i forsowanej kosztem życia więźniów obozowych intensywnej przebudowy.
Materiałowi graficznemu towarzyszą eseje profesora Andrzeja Chwalby, dr Żanny Komar, dr Moniki Rydiger i profesora Jacka Purchli, omawiające działalność Niemców w przestrzeni miejskiej oraz życie codzienne w okupowanym Krakowie.
Książkę „Niechciana stołeczność. Architektura i urbanistyka Krakowa w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945” możesz zamówić tutaj: LINK
