29 stycznia 1913 r. rozpoczął działalność Teatr Polski w Warszawie
Teatr Polski w Warszawie – zobacz też: Teatr na gruzach [Marginesy historii]
Podświetlony gmach Teatru Polskiego w Warszawie (fot. Beax, na licencji Creative Commons 2.5 Polska) Pierwsze plany wzniesienia Teatru Polskiego w Warszawie powstały w 1909 r. Jego budowę rozpoczęto jednak dopiero w 1912 r., przy czym trwała ona niespełna rok. Gmach przy ulicy Karasia 2 zaprojektował Czesław Przybylski, a pierwszym dyrektorem teatru został pomysłodawca jego wzniesienia, Arnold Szyfman. Po latach wspominał on: Układałem plany repertuaru, potrzebnego zespołu aktorów, reżyserów, scenografów, muzyków, techników, którzy by pracowali na zasadach zupełnie odmiennych niż te, jakie poznałem w Krakowie i w Warszawie. Stan teatrów w Warszawie wymagał zbudowania przede wszystkim teatru dla repertuaru klasycznego i wartościowych sztuk współczesnych.
Szyfman pełnił funkcję dyrektora teatru aż do 1939 r. (z przerwą na lata 1915–1918). Podczas nalotów na Warszawę we wrześniu 1939 r. budynek teatru został poważnie uszkodzony. W 1941 r. okupant przemianował go na Theater der Stadt. Trzy lata później budynek spłonął. Po II wojnie światowej teatr wyremontowano, a stanowisko dyrektorskie ponownie objął Szyfman (pełnił wspomnianą posadę także w latach 1955–1957). Jego następcami byli m.in.: Stanisław Balicki, Jerzy Jasieński, Jerzy Kreczmar, Kazimierz Dejmek i Jerzy Zaleski. Obecnie dyrektora teatru jest Andrzej Seweryn.
W Teatrze Polskim wystawiono wiele widowiskowych spektakli, głównie scenicznych adaptacji znanych dzieł literackich. Nad przedstawieniami teatralnymi pracowali najlepsi polscy reżyserzy i aktorzy. Znakomite kreacje stworzyli m.in.: Józef Węgrzyn jako Gustaw-Konrad w „Dziadach” Adama Mickiewicza w 1934 roku oraz Marian Wyrzykowski, tytułowy bohater „Kordiana” Juliusza Słowackiego w 1935 r. Oba te spektakle wyreżyserował Leon Schiller, legenda polskiego teatru.
O wyjątkowości Teatru Polskiego pisał Zbigniew Raszewski: Był to wówczas najnowocześniejszy budynek teatralny w całym kraju. Miał widownię dla 1000 osób, wielokondygnacyjną, ale już bez podziałów, które wynikały niegdyś ze stanowej hierarchii społecznej. Duża scena o powierzchni 380 m^2^ posiadała pierwszy w Warszawie talerz obrotowy i nowoczesną instalację elektryczną […] Tu po raz pierwszy w Polsce wyodrębniła się nowa sztuka, nazwana później scenografią, dla odróżnienia jej od rzemieślniczego lub przemysłowego wytwarzania dekoracji.
Z okazji 98. rocznicy pierwszego przedstawienia na deskach Teatru Polskiego dziś o godzinie 20.00 odbędzie się w nim spektakl: Noc w Polskim, czyli Święto Teatru Polskiego w reżyserii Michała Sieczkowskiego. Towarzyszyć mu będzie szereg atrakcji artystycznych, m.in. występy muzyczne i pokazy taneczne.
Źródła: Raszewski Z., Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1978; www.teatr-polski.art.pl.
Korekta: Agnieszka Kowalska
