2019: kogo i co będziemy upamiętniać w Polsce w nowym roku?

Ogłoszenie, że dany rok poświęcony będzie pamięci konkretnej osoby, wydarzenia czy zjawiska to nie tylko swoista nobilitacja wymienionych, ale też szczególne podkreślenie ich znaczenia dla historii kraju. Obie izby Parlamentu RP wytypowały specjalnych „patronów” najbliższych 12 miesięcy. W 2019 roku upamiętnieni zostaną:

Osoby:

Stanisław Moniuszko (domena publiczna).

• Gustaw Herling-Grudziński (w 100. rocznicę urodzin) – pisarz, dziennikarz i krytyk literacki. Współzałożyciel konspiracyjnej organizacji Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa (1939). W trakcie II wojny światowej trafił do jednego z sowieckich obozów koncentracyjnych Gułagu. Swoje doświadczenia opisał m.in. we wspomnieniach pt. „Inny świat”. W 1998 r. został odznaczony Orderem Orła Białego.
• Stanisław Moniuszko (w 200. rocznicę urodzin) – muzyk, dyrygent i przede wszystkim jeden z najważniejszych polskich kompozytorów. Autor m.in. „Halki” i „Strasznego dworu”, a także ponad 260 innych utworów.
• Maria Szymanowska (w 230. rocznicę urodzin) – pianistka i kompozytorka, autorka licznych utworów, za życia doceniana w różnych zakątkach Europy – występowała nawet na dworach królewskich. Zmarła na cholerę w Petersburgu, w roku 1831.
• Anna Walentynowicz (w 90. rocznicę urodzin) – współzałożycielka i legenda NSZZ „Solidarność”, nazywana czasem nawet „Anną Solidarność”. W czasach PRL-u przez lata walczyła w obronie praw pracowniczych. W 1980 r. to właśnie zwolnienie jej z pracy – na kilka miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego – wywołało strajk w Stoczni Gdańskiej, gdzie pracowała w charakterze spawacza. Później była także więźniem politycznym. Licznie odznaczana, m.in. Orderem Orła Białego. Zginęła 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie smoleńskiej.

Jan Matejko, Unia lubelska (1869, domena publiczna).

Inne:

• Matematyka (w 100. rocznicę utworzenia Polskiego Towarzystwa Matematycznego) – Polskie Towarzystwo Matematyczne powstało początkowo jako Towarzystwo Matematyczne w Krakowie, szybko jednak przeobrażając się w organizację ogólnopolską. Jego pierwszym prezesem został Stanisław Zaremba, a wśród członków znalazło się wiele wybitnych umysłów tamtego czasu, m.in. Stefan Banach, Hugo Steinhaus czy Samuel Dickstein.
• Liga Morska i Rzeczna (w 95. rocznicę utworzenia) – organizacja powstała na bazie Ligi Żeglugi Morskiej, która za cel stawiała sobie popularyzację wśród Polaków m.in. tematyki związanej z morzem. Liga angażowała się także w poszukiwanie ziem odpowiednich pod polskie osadnictwo lub kolonizację, np. w Ameryce Południowej (stąd też późniejsza zmiana nazwy na „Liga Morska i Kolonialna”). Tuż przed wybuchem II wojny światowej należało do niej prawie milion osób.
• Powstania śląskie (w 100. rocznicę wybuchu I powstania śląskiego) – powstania śląskie to trzy zrywy w latach 1919-1921, zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska, których celem było włączenie owego regionu w granice II RP. I powstanie wybuchło dokładnie w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r., jednak upadło 24 sierpnia.
• Unia lubelska (w 450. rocznicę podpisania porozumienia) – unia lubelska to porozumienie między Koroną Królestwa Polskiego i Wielkim Księstwem Litewskim, które łączyło te dwa podmioty poprzez unię realną w jeden twór – Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Obie strony na mocy umowy współdzieliły m.in. osobę monarchy, walutę czy politykę zagraniczną.

Co łatwo zauważyć, upamiętnienia odnoszą się przede wszystkim do okrągłych rocznic związanych z postaciami i wydarzeniami. Decyzję o patronatach izby Parlamentu podejmują w drodze uchwały.

Źródła: sejm.gov.pl, miastokolobrzeg.pl, naukawpolsce.pap.pl

Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!