1670 – co naprawdę działo się w tym roku?
Akcja nowego serialu Netflixa została osadzona w 1670 roku. Zastanawiacie się, dlaczego akurat wtedy i co działo się w tym czasie w kraju? Przyjrzyjmy się najważniejszym wydarzeniom, które rozegrały się w Polsce anno Domini 1670!
Ślub i wesele króla
27 lutego król Michał Korybut Wiśniowiecki ożenił się z Eleonorą Habsburżanką. Uroczystość miała miejsce na Jasnej Górze, a wesele w barokowym pałacu w Kruszynie. W tym miejscu warto dodać, że ledwie rok wcześniej szlachta po odrzuceniu kandydatów stronnictw zachodnich, wybierając króla wskazała właśnie na Wiśniowieckiego.
Zerwanie Sejmu nadzwyczajnego
17 kwietnia 1670 roku z inicjatywy Benedykta Zabokrzyckiego zerwano obrady Sejmu. Głównym problemem podnoszonym w trakcie obrad była kwestia zabezpieczenia uchodźców z Ukrainy, na której terenach wówczas trwała wojna. Ponadto Sejm stał się areną rywalizacji między zwolennikami króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego oraz jego przeciwników, którzy popierali elekcję francuskiego księcia Charlesa-Paris d’Orleans-Longueville. Po stronie opozycjonistów znalazł się także hetman Jan Sobieski, nad którym zamierzano przeprowadzić sąd sejmowy. Nie doszedł on do skutku, gdyż w obronie Sobieskiego wystąpiło wojsko.
Sejm zwyczajny
W czerwcu 1670 roku zwołano Sejm, który rozpoczął obrady 9 września. To wtedy zmuszono do przeprosin prymasa Stanisława Prażmowskiego, który podczas elekcji promował kandydaturę księcia francuskiego. Symbolicznie pokazuje to, że wśród szlachty król miał wielu zwolenników. Ustawy uchwalone podczas Sejmu nie miały szczególnego znaczenia dla kraju.
Powstanie chłopskie na Podhalu
W 1670 od roku trwał już bunt chłopów, którzy sprzeciwili się władzy. Powodem wystąpień były znaczne obciążenia podatkowe, ale i jak zwracali już dawno temu uwagę badacze – szeroko rozumiane ograniczenie swobód i dumy, które dla ludności Podhala miały wyjątkowe znaczenie. Do dużych manifestacji doszło choćby w lutym 1670 roku w Lanckoronie, gdzie miały miejsce walki między chłopami a wojskiem. Ostatecznie powstanie zostało rozbite.
Proces o czary w Wiźnie
W 1670 roku w Wiźnie odbył się proces o czary Barbary Królki, która została oskarżona o czyny sprzed ponad 100 lat. Domniemanej czarownicy zarzucano spowodowanie śmierci królowych: Elżbiety Habsburżanki, która zmarła w 1545 roku oraz Barbary Radziwiłłówny, która odeszła z tego świata w roku 1551. Królka miała również zaczarować króla Zygmunta Augusta. Czy to możliwe, że zarzucano jej przyczynienie się do upadku dynastii Jagiellonów? Ponadto kobieta miała być sprawczynią zarazy z 1624 roku, kiedy to życie straciło ponad 5000 łomżan. Z innych dokumentów wynika, że przewiny Królki nie były tak poważne, gdyż sprowadzały się jedynie do odbierania mleka krowom, zbierania porannej rosy i udziału w sabatach. Niezależnie od wagi czynów, Barbara Królka została skazana na stos.
Zobacz też:
Bibliografia
- J. Bieniarzówna, Powstanie chłopskie w starostwie lanckorońskim i nowotarskim w r. 1670, Kraków 1953 [recenzja w:] „Przegląd Historyczny” t. 46, 1955, s. 266–270.
- J. Czubek, Bitwa pod Nowym Targiem 1670 r., „Rocznik Podhalański” nr 1, 1914–1921.
- M. Gnatowski, H. Majecki (red.), Studia i materiały do dziejów powiatu grajewskiego, T. 1. Warszawa 1974.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884.
- Zerwany Sejm nadzwyczajny w Warszawie. 1670 r., [dostęp: 13.12.2023].
