„Między irredentą a kolaboracją Powstania narodowe – czy warto było?” - konferencja naukowa w Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu
100. rocznica kolejnego zrywu powstańczego, jakim były walki na Górnym Śląsku rozpoczęte w sierpniu 1919 roku, skłoniła organizatorów do ponownego postawienia pytania o sens, koszty i efekty polskich zrywów niepodległościowych, którym początek dała insurekcja kościuszkowska w 1794 roku. Przez cały okres rozbiorów, co kilka lub kilkanaście lat ziemiami polskimi wstrząsały kolejne zrywy powstańcze, które zasadniczo nie przyniosły odbudowy straconej Ojczyzny. Trudno jednak nie uznać, iż ofiara poniesiona w czasie tych walk, przyczyniła się do odbudowy Państwa Polskiego w 1918 roku, a insurekcja Wielkopolan w 1918/1919 roku i powstańcza walka Górnoślązaków, niewątpliwie pozwoliła w 1922 roku nadać ostateczny kształt granicom odradzającej się Rzeczypospolitej.
Konferencja ma na celu przedstawienie i analizę stosunku Polaków do utraty własnego państwa, ich dążeń do odbudowy ojczyzny oraz postaw wobec państw zaborczych. Tytuł konferencji zawierający się w pytaniu o sens polskich zrywów niepodległościowych, ma skłonić do refleksji nad ostatecznym bilansem polskich zrywów narodowych od XVIII do XX wieku. Organizatorzy wraz zaproszonymi gośćmi pragną pochylić się nad oceną polskich akcji powstańczych nie tylko w aspekcie militarnymi, ale także nad ich konsekwencjami politycznym, gospodarczymi i społecznymi.
Komitet organizacyjny:
prof. dr hab. Dariusz Nawrot
prof. dr hab. Norbert Kasparek
dr hab. prof. UW Jarosław Czubaty
dr Dominika Rychel – Mantur (sekretarz)
dr Dawid Madziar (sekretarz)
Program konferencji:
7 listopada (czwartek), Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu (ul. Chemiczna 12, Sosnowiec)
10.00 Otwarcie konferencji
10.20-12.00 – Panel I
- 10.20-10.40 dr hab. prof. UO Tomasz Ciesielski (Opole), Ocena konfederacji barskiej w historiografii
- 10.40-11.00 prof. dr hab. Andrzej Stroynowski (Częstochowa) Skutki barskich wyborów Józefa Pułaskiego i jego sławnych synów (Franciszka Ksawerego, Kazimierza i Antoniego)
- 11.00-11.20 dr hab. Dariusz Rolnik (Katowice) Powstanie kościuszkowskie – o marzeniach, racjach i myślach dawnych obywateli państwa polsko-litewskiego oraz o faktach i ocenach historyków
- 11.20-11.40 dr Marcin Baranowski (Lublin) Problem oceny działań dowódcy w sytuacji granicznej - odwrót spod Lipska 1813
- 11.40-12.00 Dyskusja
- 12.00-12.20 Przerwa kawowa
12.20-14.10 – Panel II
- 12.20-12.40 dr hab. prof. UW Jarosław Czubaty (Warszawa) Powstania narodowe – kilka perspektyw badawczych
- 12.40-13.00 dr hab. prof. UŁ Radosław Żurawski v. Grajewski (Łódź) Cena buntu versus cena zaniechania - rozważania o możliwości wyboru politycznego w epoce powstań narodowych w XIX w.
- 13.00-13.20 dr hab. prof. UAM Krzysztof Marchlewicz (Poznań) Zyski z przegranych. Wpływ powstań narodowych na poziom zainteresowania sprawą polską na Wyspach Brytyjskich
- 13.20-13.40 dr hab. prof. UW Małgorzata Karpińska (Warszawa) Pożytki z sejmowania. Spuścizna sejmu powstańczego 1830-1831
- 13.40-14.00 Dyskusja
15.00-16.40 – Panel III
- 15.00-15.20 prof. dr hab. Norbert Kasparek (Olsztyn) Szanse powstania listopadowego – głos na „tak”
- 15.20-15.40 dr hab. prof. UWM Tomasz Strzeżek (Olsztyn) Szanse powstania listopadowego – głos na „nie”
- 15.40-16.00 prof. dr hab. Michał Baczkowski (Kraków) Internowanie powstańców listopadowych w Galicji w świetle akt Gubernium Galicyjskiego
- 16.00-16.20 dr hab. Janusz Pezda (Kraków) Książę Adam Jerzy Czartoryski a koncepcje walki zbrojnej o Polskę w czasach Wielkiej Emigracji
- 16.20-16.40 Dyskusja
- 16.40-17.00 Przerwa kawowa
17.00-18.40 – Panel IV
- 17.00-17.20 dr hab. prof. UMCS Krzysztof Latawiec (Lublin) Wpływ powstania styczniowego na funkcjonowania administracji celnej na terenie Królestwa Polskiego
- 17.20-17.40 prof. dr hab. Dariusz Złotkowski (Częstochowa) Polskie powstania narodowe a kierunki przemian gospodarczych w zaborze rosyjskim w XIX stuleciu (Próba wskazania nowych tematów badawczych)
- 17.40-18.00 dr hab. prof. UR Tadeusz Zych (Rzeszów) "Romantyczni i rozważni"- Tarnowscy z Dzikowa wobec polskich zrywów niepodległościowych
- 18.00-18.20 dr Jacek Szpak (Katowice) Zakony katolickie wobec powstań narodowych na przykładzie paulinów polskich
- 18.20-18.40 Dyskusja
8 listopada (piątek), Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu (ul. Chemiczna 12, Sosnowiec)
10.00-11.40 – Panel V
- 10.00-10.20 prof. dr hab. Aleksander Smoliński (Toruń) Wojska wielkopolskie – największe osiągnięcie powstania wielkopolskiego
- 10.20-10.40 dr Mirosław Węcki (Katowice) Kontrowersje wokół I powstania śląskiego
- 10.40-11.00 prof. dr hab. Dariusz Nawrot (Katowice) Powstania narodowe a kształtowanie się tożsamości mieszkańców Zagłębie Dąbrowskiego w epoce zaborów*
- 11.00-11.20 Dyskusja
- 11.20-11.40 Przerwa kawowa
11.40-12.00 – Panel VI
- 12.00-12.20 dr Dawid Madziar (Katowice) Dylematy służby u boku Napoleona na przykładzie walk Polaków w Hiszpanii
- 12.00-12.20 dr Joanna Mercik (Katowice) Powstania narodowe w podręcznikach szkolnych po 1989 roku
- 12.20-12.40 Dyskusja
- 12.40 prof. dr hab. Tomasz Schramm (Poznań) Podsumowanie obrad
