Korzenie Uniwersytetu Papieskiego JPII sięgają późnego średniowiecza
Magdalena Mikrut-Majeranek: Choć uczelnia powstała w 1981 jako Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, to tradycjami nawiązuje do uczelni powstałej w XIV wieku. Jakie są jej dzieje?
Tomasz Graff: Swoimi korzeniami sięgamy do późnego średniowiecza, tj. do Wydziału Teologicznego powołanego do życia w 1397 roku dzięki staraniom królowej Jadwigi i jej męża Władysława Jagiełły. Wydział ten był w dobie staropolskiej najbardziej prestiżową częścią Uniwersytetu Krakowskiego. W ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego funkcjonował aż do 1954 roku, kiedy to decyzją władz komunistycznych najstarszą polską uczelnię pozbawiono nauczania teologii. Wydział jednak przetrwał i działał pod opieką Stolicy Apostolskiej, od pewnego czasu, dzięki staraniom kardynała Karola Wojtyły już jako Papieski Wydział Teologiczny. Co ważne, Jan Paweł II często podkreślał, jak ważne jest nauczanie historii Kościoła na wysokim poziomie, zwłaszcza w Krakowie. 8 grudnia 1981 roku w motu proprio „Beata Hedvigis” powołał do życia Papieską Akademię Teologiczną, w ramach której działały trzy wydziały: Teologiczny, Filozoficzny i Historii Kościoła. Z kolei w 2009 roku Benedykt XVI zdecydował o przekształceniu naszej uczelni w Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, który obecnie składa się z 6 wydziałów. Wśród nich działa Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego. Można tutaj studiować m.in. historię i kierunki pokrewne.
M.M.-M.: Historia magistra vitae est. Dlaczego warto studiować historię w dzisiejszych czasach?
T.G.: Zawsze warto rozwijać swoje pasje, a dodatkowo studia historyczne uczą wszechstronności, kreatywności oraz krytycznego spojrzenia, wszak jednym z elementów warsztatu historyka jest właściwa analiza i interpretacja źródeł. Dlatego absolwenci kierunków historycznych świetnie sobie radzą na rynku pracy. Znajdują zatrudnienie nie tylko w oświacie, ale również w instytucjach kultury i nauki. Wielu z nich zakłada własne firmy, np. genealogiczne, prowadzi własny biznes, część zaś zostaje…politykami z pierwszych stron gazet lub np. samorządowcami, dyrektorami muzeów, wydawnictw itd.
M.M.-M.: Jakie są kryteria kwalifikacji na studia?
T. G.: Dziś już nie ma egzaminów pisemnych i ustnych – o kwalifikacji decyduje wynik nowej lub starej matury. Mamy kilkadziesiąt miejsc na studia I i II stopnia. Szczegółowe kryteria dostępne są pod linkiem: www.rekrutacja.upjp2.edu.pl/.
M.M.-M.: Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego położony jest w sercu Krakowa, dzięki czemu historia jest na wyciągnięcie ręki. Jakie jeszcze są atuty studiowania historii na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie?
T.G.: Położenie budynków uniwersyteckich w samym centrum starego Krakowa (m.in. ul. Kanonicza pod Wawelem, Franciszkańska blisko Rynku Głównego) sprawia, że studia historyczne przeżywa się inaczej niż w innych miastach. Część zajęć prowadzona jest zresztą w plenerze, co dodatkowo pozwala odkryć pasję historyczną. Przyzna pani, iż opowieść o małżeństwie Jadwigi i Jagiełły zupełnie inaczej brzmi przy sarkofagach tych wybitnych władców znajdujących się w katedrze krakowskiej, niż w dusznych salach wykładowych. Oprócz atutu miejsca, z pewnością warto też zwrócić uwagę na kameralność grup ćwiczeniowych i wykładowych, bliski kontakt z wykładowcą, do którego studenci mają łatwiejszy dostęp, niż np. na uczelniach kształcących masy anonimowych studentów. Dzięki temu normą jest indywidulane podejście do studenta oraz relacje mistrz-uczeń pozwalające lepiej poznawać tajniki warsztatu historyka. Dodam, że to indywidualne podejście do studenta pogłębia szeroko u nas praktykowany tutoring, wdrożony do kształcenia studentów historii dzięki certyfikowanym uprawnieniom zdobytym przez naszych nauczycieli akademickich.
Dużą atrakcją i znakomitym uzupełnieniem klasycznego kształcenia historyków są także objazdy krajowe i zagraniczne, przewidziane w programie studiów rok po roku. Wreszcie warto wspomnieć o oryginalnych zainteresowaniach naukowych naszych wykładowców. Zajmujemy się nie tylko poznawaniem szeroko pojętej historii Kościoła w Polsce i na świecie od starożytności po czasy współczesne, ale wśród nas są także znawcy m.in. historii Rusi, wojskowości rosyjskiej, czy też dziejów doktryn politycznych. Ostatnio wydaliśmy pierwszą w polskiej historiografii książkę o życiu i działalności słynnego rokoszanina Mikołaja Zebrzydowskiego. Wiele publikacji poświęcono też represjom władz komunistycznych wobec społeczeństwa i Kościoła w okresie PRL-u.
O. prof. Tomasz Gałuszka jest natomiast jednym z najlepszych na świecie specjalistów badających dzieje i tajemnice papieskiej inkwizycji, a prof. Józef Kałużny, znawca dziejów wczesnego chrześcijaństwa, jest współtwórcą działającej przy naszej uczelni Akademii Kulinarnej.
Z kolei prof. Sławomir Dryja uczy studentów o historii browarnictwa i technologiach warzenia piwa w epoce staropolskiej i współcześnie. Co więcej, prof. Dryja od lat zbierał pozostałości drożdży piwnych w starych piwnicach krakowskich, dzięki temu udało mu się odtworzyć stare, średniowieczne piwo, na które zdobyliśmy nawet patent. Będzie ono produkowane jako piwo białe krakowskie. Według profesora „nasze piwo bardziej o dziwo przypominać będzie klasyczny leżak pilzner, będzie miało piękną białą pianę, to też jest cechą charakterystyczną. Te piwa pszeniczne są fantastyczne i ta piana jest trwała.
M.M.-M.: Program studiów historycznych I stopnia umożliwia wybranie indywidualnej ścieżki kształcenia spośród proponowanych specjalności: historii chrześcijaństwa, historii Europy Wschodniej oraz doktryny polityczne i prawne. W tym roku szczególnie mocno akcentowana jest oferowana przez Was specjalność historii chrześcijaństwa, która jest unikatową w skali kraju.
T. G.: Specjalność historia chrześcijaństwa, którą w tym roku zamierzamy otworzyć w pierwszej kolejności, umożliwia poznanie nie tylko dziejów Kościoła Katolickiego, ale również całokształtu historii religii chrześcijańskiej z szerokimi kontekstami kulturowymi i cywilizacyjnymi. Wiele uwagi poświęcamy zatem prawosławiu, wyznaniom protestanckim oraz dawnym ruchom heretyckim, jak. np. arianie, katarzy, husyci itd. Istotnym elementem przekazywanej wiedzy jest wskazanie roli chrześcijaństwa jako czynnika kulturotwórczego w dziejach Polski i świata. Dlatego oferujemy studentom zajęcia m.in. z zakresu historii sztuki, dziejów kultury, a nawet archeologii, które mają za zadanie przybliżenie i zrozumienie dziedzictwa kulturowego chrześcijaństwa. Dzięki temu studenci lepiej rozumieją wkład chrześcijaństwa w kształtowanie dzisiejszego świata, uczą się kreatywnego myślenia oraz szerszego spojrzenia na otaczającą rzeczywistość, co jest tak cenione przez pracodawców.
Link do strony rekrutacyjnej – TUTAJ
Dołącz do grup kierunków na Fb:
M.M.-M.: A co po ukończeniu studiów licencjackich? Czy absolwenci mogą kontynuować naukę na studiach uzupełniających magisterskich na historii?
T. G.: Oczywiście, dla absolwentów studiów licencjackich, ale też i magisterskich z różnych dyscyplin humanistycznych i nie tylko przygotowaliśmy ofertę 2-letnich studiów magisterskich. Nowy program pozwala poznać tajniki zawodu historyka, uczy wykorzystania historii w różnych dziedzinach życia społecznego i zawodowego, a także jak popularyzować historię: w mediach, grach komputerowych, powieściach historycznych, filmach itd. Dodatkowo, magistrant ma możliwość pogłębiać swoją pasję historyczną pod okiem mistrza-promotora przygotowując swoją pracę dyplomową.
M.M.-M.: Ostatnio pojawiła się swoista moda na genealogię, odkrywanie rodzinnych historii i poszukiwanie przodków. Państwo oferują studentom warsztaty genealogiczne. Jak wyglądają zajęcia?
T.G.: Genealogia to nasza propozycja znajdująca się w nowej ofercie programowej na studiach II stopnia. Obejmuje ona 60 godzin warsztatów genealogicznych, czyli 2 semestry, prowadzonych pod okiem doświadczonych badaczy zajmujących się w teorii i praktyce tą problematyką. Studenci otrzymują nie tylko solidną wiedzę na temat genealogii, ale przede wszystkim poznają nowoczesne metody poszukiwań genealogicznych w oparciu m.in. o zasoby archiwalne stacjonarne i cyfrowe. Dzięki temu w przyszłości będą mogli stosować tę wiedzę i umiejętności także w życiu zawodowym, co w dzisiejszych czasach nierzadko jest intratnym zajęciem.
M.M.-M.: Studenci historii Uniwersytetu Papieskiego mają dostęp do unikatowych archiwaliów. Jakie archiwa są im udostępniane?
T. G.: Oprócz archiwów świeckich przed studentami historii Uniwersytetu Papieskiego szeroko stoją otworem często trudno dostępne archiwa kościelne, zarówno te centralne, diecezjalne, jak i małe, parafialne. W samym tylko Krakowie oprócz bogatych zbiorów Archiwum Narodowego, Archiwum Nauki Pan i PAU w Krakowie, Biblioteki Jagiellońskiej, studenci mogą korzystać z unikatowych zbiorów Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie czy Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej. Część zbiorów tej ostatniej instytucji, w tym Liber Beneficiorum Jana Długosza została poddana digitalizacji i jest udostępniona dla zwiedzających oraz grup ćwiczeniowych (np. do wykorzystania na zajęciach z paleografii i Nauk Pomocniczych Historii) na naszej multimedialnej wystawy Skarby Krakowskiej Kapituły.
M.M.-M.: Czy wśród absolwentów są znane osoby?
T. G. : Nasi absolwenci są rozpoznawalni w przestrzeni życia publicznego, w świecie nauki, kultury i polityki. Wśród nich najbardziej znaną postacią jest jednak chyba metropolita łódzki arcybiskup Grzegorz Ryś, zresztą były wykładowca na naszym Wydziale, znawca nauczania słynnego herezjarchy Jana Husa. Często nasi absolwenci zasilają też kadrę kierowniczą instytucji kulturalnych, jak np. pan Kamil K. Bogusz, Dyrektor Muzeum w Chrzanowie im. Ireny Mieczysława Mazarakich.
M.M.-M.: Studia to nie wszystko. Ważnym elementem studenckiego życia są wyjazdy krajowe i zagraniczne, podczas których zdobywają doświadczenie i doskonalą swoją wiedzę. Na co mogą liczyć studenci historii Uniwersytetu Papieskiego?
T. G.: Studenci historii mają szerokie możliwości rozwijania swoich pasji, m.in. poprzez uczestnictwo w życiu kół naukowych, stawianiu pierwszych kroków na forum konferencji naukowych krajowych i zagranicznych, czy wreszcie jako uczestnicy objazdów naukowych oraz wymian zagranicznych z uczelniami współpracującymi z nami, m.in. w ramach programu Erasmus. Dzięki temu wyjeżdżają nie tylko do jednego z 28 państw członkowskich Unii Europejskiej, ale także np. do Turcji, Macedonii, Szwajcarii, Lichtensteinie, Norwegii i Islandii. Dodam, że nasze objazdy naukowe często docierają na tereny Kresów Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, a nawiązane przy tej okazji kontakty a nawet przyjaźnie owocują również po zakończeniu studiów. Jeśli Czytelnicy naszego wywiadu mają pytania do naszych żaków, zachęcam do nawiązania kontaktu ze studentem III roku, panem Szymonem Kozieją [email protected].
Nasi absolwenci pragnący po studiach magisterskich rozwijać swoje pasje na niwie badań naukowych mają także możliwość studiowania w Szkole Doktorskiej, co wiąże się z otrzymywaniem gwarantowanego przez państwo dość wysokiego stypendium przez cały okres studiów. Studia historyczne na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie dają zatem wiele możliwości osobistego rozwoju, a ich niepowtarzalna atmosfera i usytuowanie budynków uniwersyteckich w centrum zabytkowego Krakowa dodatkowo zachęcają do ich podjęcia. Serdecznie zapraszam!
Dziękuję serdecznie za rozmowę!
Dr hab. Tomasz Graff, kierownik Kierunku Historia Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, mediewista i badacz wczesnej doby nowożytnej. Jest członkiem Komisji Środkowoeuropejskiej PAU, Zespołu Historii Czech i Stosunków Polsko-Czeskich PAN, krakowskiego Oddziału Komisji Historycznej PAN, Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Zasiada w Komitecie Redakcyjnym czeskiego czasopisma naukowego „Husitský Tábor” oraz w redakcjach polskich czasopism naukowych „Folia Historica Cracoviensia” oraz "Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny". Do tej pory opublikował niemal 200 tekstów naukowych i popularnonaukowych, m.in. książki poświęcone polskiemu episkopatowi w późnym średniowieczu (2008, 2010), monumentalną monografię Marcina Campiusa Wadowity (2018), dzieje najstarszego Bractwa Różańcowego w Wadowicach (2020) oraz wspołautorską biografię rokoszanina Mikołaja Zebrzydowskiego (2020).
