16 najciekawszych produkcji, które zobaczymy na 4. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym o Totalitaryzmach „Echa Katynia”
4. Międzynarodowy Festiwal Filmowy o Totalitaryzmach „Echa Katynia” – wydarzenia
Na uczestników 4. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego o Totalitaryzmach „Echa Katynia”, który jest częścią Kongresu Pamięci Narodowej, oprócz prawdziwej uczty filmowej, będą czekać również inne wydarzenia, m.in. udział w spotkaniach z twórcami filmów:
- Pokojówka (z reżyserem Rafałem Bryllą),
- Stanisław Helski. Dlatego (z reżyserem Michałem Torzem),
- Czarny Sufit (z reżyserem Arkadiuszem Biedrzyckim i odtwórcą głównej roli, Markiem Kalitą),
- Rotmistrz Pilecki (z reżyserem Miłoszem Kozioł).
Odbędą się również trzy debaty, których tematyka będzie dotyczyć:
- Strat, jakie poniosła polska inteligencja w ramach Zbrodni Katyńskich,
- Traum i przeżyć ludzi, którzy jako dzieci byli świadkami wojny, zbrodni, działań totalitarnych,
- Relacji polsko-ukraińskich, naszej przeszłości i przyszłości.
Z kolei 14 kwietnia 2023
roku, podczas finału II Pitching Forum, ośmiu finalistów zaprezentuje swoje
projekty.
Warto wspomnieć, iż od 31 marca do 2 kwietnia odbędzie się 3. edycja warsztatów online pt. „Twórcze Archiwa!”. Formularz zgłoszeniowy oraz szczegółowe informacje znajdują się na stronie projektu. Swój udział w warsztatach należy zgłosić do 29 marca. Jedynym warunkiem jest ukończenie 14 lat. Wybrane filmy, które powstaną w trakcie warsztatów będą miały swoją premierę w sobotę, 15 kwietnia 2023 roku, podczas 4. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego o Totalitaryzmach „Echa Katynia” w Warszawie na Stadionie Narodowym.
15 kwietnia odbędzie się również warsztat „Jak korzystać z archiwum IPN w pracy edukacyjnej”. W przypadku, gdy jesteś edukatorem historycznym, pracownikiem archiwum lub nauczycielem nie czekaj i zgłoś swoją kandydaturę. Nabór trwa do 5 kwietnia, ale warto wysłać zgłoszenie jak najszybciej, gdyż ilość miejsc jest ograniczona! Szczegółowe informacje znajdują się na stronie projektu.
Dokładny harmonogram
wydarzeń wraz z godzinami poszczególnych seansów pojawi się wkrótce na stronie Kongresu Pamięci Narodowej: kongrespamiecinarodowej.pl.
16 filmów, które warto zobaczyć podczas Festiwalu „Echa Katynia”
Na 4. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym o Totalitaryzmach „Echa Katynia” możemy spodziewać się wielu interesujących i różnorodnych pod względem formy produkcji. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny. Wystarczy jedynie zarejestrować się na stronie kongrespamiecinarodowej.pl. Rejestracja rozpocznie się w kwietniu.
Oto najciekawsze, naszym zdaniem, filmy, które pojawią się na tegorocznym Festiwalu „Echa Katynia”.
1. Czarny sufit, reż. Arkadiusz Biedrzycki
Polska 2022
Czas trwania: 59 min.
Akcja filmu toczy się w 1968 roku w monachijskim mieszkaniu Józefa Mackiewicza i jego żony Barbary Toporskiej. Jest to zapis rozmowy z jego wieloletnim korespondencyjnym przyjacielem, Jerzym Giedroyciem, na temat ówczesnej sytuacji międzynarodowej oraz istoty systemu komunistycznego. Mackiewicz był jednym z pierwszych Polaków, którzy widzieli zwłoki polskich oficerów w Katyniu. To on w 1952 roku zeznawał przed specjalną komisją Kongresu USA badającą zbrodnię katyńską. Uważał, że prawda jest o wiele bardziej dramatyczna od fikcji i swymi publikacjami próbował udowodnić, że zarówno nazizm, jak i komunizm stanowią uosobienie zła.
2. Matusia, reż. Maciej Fijałkowski, 2022 r.
Polska 2022
Czas trwania: 52 min.
Film Instytutu Pamięci Narodowej to niezwykła opowieść o jednej ze Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – Matce Matyldzie Getter – tytułowej Matusi. Jako przełożona Prowincji Warszawskiej była inicjatorką i główną koordynatorką akcji ratowania dzieci żydowskich podczas II wojny światowej przez zakonnice Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Mawiała: „Ktokolwiek przychodzi na nasze podwórko i prosi o pomoc, w imię Chrystusa, nie wolno nam odmówić”. Z jej inicjatywy uratowano ponad 500 dzieci oraz 250 dorosłych. Współpracowała również z Polskim Państwem Podziemnym oraz niosła pomoc cywilom podczas Powstania Warszawskiego. Film można zobaczyć już teraz na kanale IPNtvPL:
3. Pokojówka, reż. Rafał Bryll
Polska 2022
Czas trwania: 65 min.
Mama. Kobieta. Więźniarka. Świadek historii. Ewa Walecka przebyła długą i śmiertelnie niebezpieczną drogę, aby przeżyć koszmar wojny. Aresztowana przez Gestapo, została osadzona w obozie koncentracyjnym na Majdanku, a potem w Ravensbrűck. Przeżyła. Pracowała m.in. jako pokojówka w domu komendanta obozu. Doświadczyła okrucieństwa i zła, ale także spotkała się z dobrocią, przyjaźnią i pomocą od osób, od których nigdy by się tego nie spodziewała. Jej przyjaźń z żoną komendanta obozu wydaje się dzisiaj wręcz nierealna – a przecież miała miejsce. Unikalna forma filmu przedstawia bezpośrednią relację bohaterki oraz opowieść syna o mamie. Współczesna forma dokumentalna łączy się z filmem animowanym, który fabularnie dopełnia treść.
4. Wybraniec bogów, reż. Tomasz Matuszczak, Rafał Pękała, Konrad Starczewski
Polska 2021
Czas trwania: 65 min.
Kim jest tytułowy „Wybraniec bogów”? Pełnometrażowy dokument ukazuje losy wybitnego polskiego matematyka, Józefa Marcinkiewicza – zamordowanego w czasie zbrodni katyńskiej. O jego losach opowiadają wybitni badacze m.in. historycy, matematycy, nauczyciele. Życie bohatera ilustrują fragmenty fabularyzowane, które pozwalają dostrzec ile każda z ofiar katyńskich mogła nam jeszcze zaoferować, w różnych wymiarach. Gdyby tylko pozwolono im żyć…
5. Marsz cieni, reż. Lesław Dobrucki
Polska 2020
Czas trwania: 22 min.
Film dokumentalny przedstawia ideę corocznego pochodu upamiętniającego ofiary ludobójstwa katyńskiego. Historia opowiadana jest ustami rekonstruktorów, wcielających się w rolę poszczególnych osób zamordowanych w 1940 roku. Dokument stanowi dowód na to, że kolejne pokolenia Polaków nadal kultywują pamięć o ofiarach Zbrodni Katyńskiej.
6. Stanisław Helski. Dlatego, reż. Michał Torz
Polska 2023
Czas trwania: 56 min.
Opowieść o człowieku, który pragnął sprawiedliwości, a sam stanął przed sądem. W 1994 roku Wojciech Jaruzelski w jednej z wrocławskich księgarń promuje swoją książkę „Stan wojenny. Dlaczego…”. Nagle pojawia się Stanisław Helski i uderza go kamieniem w twarz. Sprawa jest omawiana w mediach, ale mało kto pyta, kim jest sprawca i co skłoniło go do desperackiego ataku. Film wyjaśnia jego motywy.
7. The Kiev Trial, reż. Sergei Loznitsa
Ukraina 2022
Czas trwania: 106 min.
Polska premiera filmu Found footage wykorzystujący wcześniej niepublikowane materiały archiwalne odtwarza przebieg Procesu Kijowskiego ze styczniu 1946 roku. Był to jeden z pierwszych powojennych procesów skazujących niemieckich zbrodniarzy oraz ich kolaborantów. 15 ludzi, winnych okrucieństw, które w procesie norymberskim określono mianem „zbrodni przeciwko ludzkości”, stanęło przed sądem w sprawie nr 1679 „O zbrodniach popełnionych przez faszystowskich najeźdźców na terytorium Ukraińskiej SRR”.
8. Metronom, reż. Alexandru Belc
Rumunia 2022
Czas trwania: 93 min.
Rok 1972, Bukareszt. Ceausescu jest u władzy od 7 lat, a na tle gromadzącego się mroku opresyjnego reżimu rozkwita pierwsza miłość. Debiut fabularny Alexandru Belca to coś więcej niż rumuńska wariacja na temat Romea i Julii. Metronom ukazuje podstęp, jaki kryje się za totalitaryzmem, gdzie nawet młodzi buntownicy muszą podporządkować się jego marszowemu rytmowi.
9. Kalev, reż. Ove Musting
Estonia 2022
Czas trwania: 94 min.
Estoński kandydat do Oskara. Film inspirowany prawdziwymi wydarzeniami. Lato 1990 roku, kiedy to Związek Sowiecki chwieje się ku upadkowi, a małe kraje bałtyckie walczą o odzyskanie niepodległości. W tym burzliwym okresie mają rozpocząć się mistrzostwa ZSRR w koszykówce. Najsilniejsza litewska drużyna „Żalgiris” nie zamierza brać udziału w rywalizacji, za to estoński „Kalev” pragnie udowodnić swoją wyższość nad moskiewskimi potęgami koszykówki. To opowieść o grze, która zamienia się w wydarzenie polityczne.
10. Styczeń, reż. Viesturs Kairiss
Łotwa, Litwa, Polska 2022
Czas trwania: 95 min.
Łotewski kandydat do Oskara. Akcja filmu toczy się na Łotwie, w roku 1991. Młody, początkujący operator filmowy Jazis z dwójką swoich przyjaciół próbują realizować marzenia o kręceniu filmów. Jego świat jednak pogrąża się w chaosie, gdy zostaje wciągnięty w pokojowe protesty przeciwko próbie przejęcia władzy w jego kraju przez armię sowiecką. Film stanowi autobiograficzne spojrzenie na przewroty polityczne początku lat 90., które zmieniły życie mieszkańców byłego Związku Sowieckiego.
11. The City and the city, reż. Christos Passalis, Syllas Tzoumerkas
Grecja 2022
Czas trwania: 87 min.
Greckie miasto Saloniki, nazywane „matką Izraela”, było do II wojny światowej domem dla dużej diaspory Żydów sefardyjskich. Piekło w Salonikach rozpoczęło się wraz z rokiem 1943, kiedy to naziści wdrożyli swój program gettoizacji i deportacji. Film, w formie fabularyzowanego dokumentu rekonstruuje 6 przeplatających się historii z życia społeczności żydowskiej w Salonikach.
12. The Northeast Winds, reż. Nikoloz Bezhanishvili
Gruzja 2022
Czas trwania: 94 min.
The Northeast Winds to poruszające i zabawne studium stalinowskiej nostalgii w Gruzji. Punktem wyjścia filmu jest usunięcie w 2010 roku sześciometrowego brązowego posągu Stalina, który stał na centralnym placu w Gori, miejscu narodzin dyktatora. Film opowiada o dwóch starszych, skłóconych ze sobą mieszkańcach Gori, Makvala i Robizon. Obaj wierzą, że są prawdziwymi strażnikami dziedzictwa Stalina.
13. Bigger than trauma, reż. Vedrana Pribačić
Chorwacja 2022
Czas trwania: 91 min.
To opowieść o powrocie do normalności. Filmowcy przez kilka lat towarzyszą życiu czterech kobiet, które 27 lat temu doświadczyły okrucieństw wojny na Bałkanach i zmagały się z ogromną traumą. Projekt „Jestem większa niż moja trauma” pozwala im pokonać upiory przeszłości.
14. Memorial of Ukrainian's people strength, reż. Vasyl Bortnichuk
Ukraina 2022
Czas trwania: 6 min.
Eksperymentalny dokument stanowiący zapis ukraińskiego dramatu i odwagi w obliczu rosyjskiej agresji. Opowiada o tragedii tysięcy cywilów, będących bezbronnymi ofiarami wojny.
15. Under the trees, reż. Felat Erkozan
Turcja 2022
Czas trwania: 25 min.
Film opowiada o ludobójstwie Ormian, któremu państwo tureckie i większość jego obywateli nadal zaprzeczają. Under the Trees to opowieść o podróży do ormiańskiego dziedzictwa kulturowego w południowo-wschodniej Turcji. Skupiony na relacji między pamięcią zbiorową a przestrzenią, film jest próbą poetyckiej konfrontacji z przeszłością.
16. We have left, reż. Anfisa Perez
Hiszpania 2022
Czas trwania: 6 min.
Krótkometrażowy animowany dokument oparty na wywiadach psychologów z ukraińskimi dziećmi, które wojna zmusiła do migracji. Dzieci opisują uczucia jakie towarzyszyły im w związku z wybuchem wojny, ewakuacją oraz rozłąką z bliskimi.
Zainteresowały Cię te informacje? 4. Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Echa Katynia” jest częścią Kongresu Pamięci Narodowej, który odbędzie się w dniach 13-15 kwietnia 2023 roku na Stadionie Narodowym w Warszawie.
Materiał powstał dzięki współpracy reklamowej z Instytutem Pamięci Narodowej. Histmag jest patronem medialnym Kongresu Pamięci Narodowej
organizowanego przez IPN.
